[Ο Χαΐκ Μ. Μοστιτσιάν ήταν συμπολίτης μας με εντυπωσιακές ικανότητες. Από το 1921 και (τουλάχιστον) έως και τη δεκαετία του 1950 διατηρούσε κατάστημα στην οδό Ζήνωνος Κιτιέως 38-40 ―με αριθμό τηλεφώνου 4 (!)― με μεγάλη ποικιλία προσφερόμενων τεχνικών υπηρεσιών (βλ. διαφήμισή του, από Εμπορικό Οδηγό του 1950). Πιθανόν επίσης να είναι ο συγγραφέας τουλάχιστον δύο βιβλίων ―Science in revolt (1968), και Science controversies (1980)―  όπου γίνεται ανάλυση διαφόρων επιστημονικών θεωριών.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από δημοσίευμα σε περιοδικό του 1958, με τίτλο “Μηχανοποιημένο λατομείο στην Κύπρο”]

Έξι μίλια περίπου, βορειοανατολικά της Λάρνακος, σε μια απότομη πλαγιά ενός λόφου, ευρίσκεται ένα μοναδικό στο είδος του λατομείο, μοναδικό γιατί είναι το μόνο μηχανοποιημένο λατομείο στην Κύπρο.

«Η παλιά μέθοδος εκκοπής πετρών»

«Γενική άποψις του λατομείου»

Η μηχανοποίησις όμως αυτή δεν απήτησε την εισαγωγήν βαρέων μηχανημάτων αξίας χιλιάδων λιρών. Τα μηχανήματα, που είναι εξαιρετικά απλά και έχουν θαυμασίαν απόδοσιν, εσχεδιάσθησαν και κατεσκευάσθησαν υπό του 56ετούς κ. Χαΐκ Μ. Μοστιτσιάν από τη Λάρνακα.

«Μηχανή παραλλήλου εκκοπής εν λειτουργία» (Αριστερά ο Χαΐκ Μ. Μοστιτσιάν)

Βασικώς η μηχανή που κόβει τις πέτρες αποτελείται από δύο ηλεκτρικά πριόνια, τοποθετημένα σε ορθήν γωνίαν μεταξύ τους, για να κόβουν συγχρόνως οριζοντίως και καθέτως την πέτρα. Το μηχάνημα χρειάζεται μόνον ένα χειριστή και όπως μετακινείται αυτομάτως προς τα εμπρός αφήνει πίσω του μια σειρά από κομμένες πέτρες, με ομοιόμορφο σχήμα, καθαροκομμένες και με λείαν επιφάνειαν.

«Μηχάνημα εγκαρσίου εκκοπής εις το τέλος της γραμμής από πέτρες που είναι έτοιμες για φόρτωσιν»

«Μηχάνημα λειάνσεως της επιφανείας»

Η ιστορία της επιχειρήσεως αυτής του κ. Μοστιτσιάν παρουσιάζει αρκετόν ενδιαφέρον. Πριν ένα ή δύο χρόνια ένας οικοδομικός οργανισμός, ο οποίος είχεν επιχειρήσεις εις την επισταθμίαν Δεκελείας, εζήτησεν από τον κ. Μοστιτσιάν να κατασκευάσει ένα μηχάνημα για την λείανσιν των πετρών για οικοδομικούς σκοπούς, μία εργασία που μέχρι τότε εγίνετο με το χέρι και απαιτούσε πολύ χρόνον και κόπον.

Ο κ. Μοστιτσιάν άρχισε αμέσως να εργάζεται και σε λίγες εβδομάδες το μηχάνημα ήταν έτοιμο και ελειτουργούσε εις την Δεκέλειαν με εξαιρετικά αποτελέσματα. Αυτή η θεαματική επιτυχία παρεκίνησε τον κ. Μοστιτσιάν, που αυτοαποκαλείται πολυτεχνίτης, να εγκαταστήσει τέτοια μηχανήματα σ’ ένα λατομείο για να κόβουν τις πέτρες επί τόπου.

Ο κ. Μοστιτσιάν ίδρυσε συνεταιρισμόν με τον γυιόν του κ. Μαρτίκ Μοστιτσιάν και ένα Έλληνα Κύπριον, τον κ. Βικέντιον Σοφοκλέους, και απετάθη προς τον Διοικητήν Λάρνακος για την ενοικίασιν τριών σκαλών, περίπου, γης λατομείου σε μια απότομη πλαγιά κοντά στο μικρό χωριό Ορόκλινη. Η ενοικίασις ενεκρίθη και αμέσως ο κ. Μοστιτσιάν εγκατέστησε τέσσερις από τις μηχανές του αυτές στο λατομείο και άρχισε τις εργασίες.

Προς το παρόν περίπου δέκα ειδικευμένοι εργάται από το κοντινό χωριό της Ορόκλινης εργάζονται στο λατομείο. Η παρούσα παραγωγή ανέρχεται σε 700 περίπου κυβικούς πόδας ημερησίως.