[265]. Από τους Παγκύπριους Αγώνες του 1950, στο Γ.Σ.Ζ.

Αναμνηστική φωτογραφία με προσωπικότητες και αθλητικούς παράγοντες κατά τη διάρκεια των Παγκυπρίων Αγώνων του 1950, που έγιναν στο Γ.Σ.Ζ.

Καθισμένοι (από αριστερά): 2. Οδυσσέας Ευρυβιάδης, 3. Κλεάνθης Γεωργιάδης, 4. Θεόδωρος Μίττλετον, 5. Ανδρέας Μικελλίδης, 6. Δημήτριος Κουτουμάνος <> Ορθιοι: 1. Φ. Καλοδίκης, 2. Τεύκρος Χειμώνας

[Ευχαριστώ τον κ. Ανδρέα Χατζηβασιλείου για τη συμβολή του στην ταύτιση προσώπων της φωτογραφίας].

[264]. Άλλες εποχές, άλλες επιδόσεις…

Τον Μάιο του 1935, κατά τους 24ους Παγκύπριους Αθλητικούς Αγώνες που έγιναν στη Λευκωσία, ο αθλητής Φαίδων Καλοδίκης, του Γ.Σ.Ζ., κατέρριπτε το προηγούμενο παγκύπριο ρεκόρ στη σφαιροβολία επιτυγχάνοντας βολή 12, 38 μ.

[Για σκοπούς σύγκρισης, ας σημειωθεί ότι το σημερινό παγκύπριο ρεκόρ σφαιροβολίας κλειστού στίβου (2009), του Γιώργου Αρέστη (αθλητή επίσης του Γ.Σ.Ζ.), είναι 19,43 μ., δηλ. μέσα σε σχεδόν 75 χρόνια έχει βελτιωθεί κατά 57%!].

[263]. Μαρτυρίες για τον Βασίλη Μιχαηλίδη στη Λάρνακα

Ο εθνικός μας ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης (1849-1917) για μεγάλο διάστημα κατά την περίοδο 1868-1876 έζησε στη Μητρόπολη της Λάρνακας όπου συγγενής του ήταν ο Μητροπολίτης Κιτίου Κυπριανός Οικονομίδης. Από την περίοδο αυτή σώζονται τα πρώτα ποιήματα του Μιχαηλίδη κι ανάμεσά τους τρία λυρικά του 1875 (“Το σίγαρον”, “Ο αποχωρισμός”, Το αεράκι”) τα οποία σχετίζονται με το “πρωτο, γνωστό ερωτικό ειδύλλιο της ζωής του”.

Γράφει σε σχετικό δημοσίευμά του, το 1933, ο Αντώνης Κ. Ιντιάνος :

“Ο μακαρίτης Λουκής Πιερίδης σ’ ένα του γράμμα ημερομηνίας 31.5. 1929, σταλμένο σε μένα, γράφει σ’ απάντηση σχετικά μ’ ερωτήσεις μου απάνω στο τραγούδι [“Το σίγαρον”] πως στο σαλόνι του Μπαρτζίλι σύχναζαν ταχτικά όλοι οι διανοούμενοι και προύχοντες της εποχής καθώς και οι πρόξενοι των ξένων Δυνάμεων. Η κυρία Μπαρτζίλι, αδελφή του Ρισιάτ Mαττέη [Richard Mattei], του πλούσιου ιταλού χρηματιστή και βουλευτή, ενός από τους πρωτοδιορισθέντες βουλευτές πριν από το σύνταγμα του 1882, είχε τέσσερις θυγατέρες, την Eugenie, την Άδα ―που πήρε σε δεύτερο γάμο ο ποιητής Γουσταύος Λαφφών, τη Μαρή και την Ίρενα. Στο σπίτι τους σύχναζε κι ο Βασίλης που φαίνεται πως ερωτευόταν την πρώτη. Αυτή μια μέρα τύλιξε ένα σιγαρέτο που το πρόσφερε στον ποιητή κι η τέτοια περίσταση γέννησε τ΄ομώνυμο τραγούδι. Μερικοί άλλοι, όμως, με πληροφορούνε πως, μ’ όλον που το τραγούδι αυτό γράφτηκε για το σιγαρέτο που του πρόσφερε η Eugenie, ο ποιητής αγαπούσε την πιο μικρή, την Ίρενα, που πέθανε σε πολύ νεαρή ηλικία και που την αγαπούσε επίσης ο ποιητής Θεμιστοκλής Θεοχαρίδης”.

Το σίγαρον

Ώ δροσερόν μου σίγαρον, τις σ’ έδωκεν την δρόσον,

τις σ’ έδωκεν την δύναμιν και με δροσίζεις τόσον;

Μην έλαβες την δύναμιν εκ των κομψών δακτύλων,

οπόταν σε συνέθλιβον και σ’ έκαμναν στρογγύλον;

Την δρόσον μήπως σ’ έδωκε με ένα απασμόν της,

η γλώσσα, ήτις σ’ έβρεξε με το γλυκύ υγρόν της;

Μήπως κανένα μυστικόν σε είπε, και γνωρίζεις,

κι οπόταν με τα χείλη μου σε πίνω ψιθυρίζεις;

Ειπέ το, σίγαρόν μου, πριν ολοτελώς σε καύσω,

αν είν’ ωραίον να χαρώ, αν είν’ κακόν να κλαύσω!

Εν Λάρνακι 1875

Μία άλλη δημοσιευμένη μαρτυρία του γεννημένου στη Λάρνακα ποιητή Δημήτρη Θ. Λιπέρτη, ο οποίος ζούσε τότε στην πόλη και γνώριζε προσωπικά τον Μιχαηλίδη, αναφέρει :

“Ο αείμνηστος Βασίλης, όστις, καθώς ξεύρετε, ήτο συγγενής του μακαρίτου Κυπριανού, ευρίσκετο μεταξύ άλλων Λευκονοιτζιατών εν τη Μητροπόλει Λάρνακος, υπηρετών ως οικονόμος ―κελλάρης. Μου φαίνεται ότι ο Μητροπολίτης δεν τον ηυνόει και πολύ, καθότι δεν είχε μεριμνήσει δεόντως περί της μορφώσεώς του, και τούτο ο Βασίλης, όστις πράγματι ήξιζεν όλους τους άλλους συγγενείς του Δεσπότη, το έφερεν, πάνυ δικαίως, πολύ βαρέως· τον ήκουσα κι εγώ παραπονούμενον. Τούτου ένεκα ηναγκάσθη να μεταβεί εις το εξωτερικόν προς εύρεσιν πόρου ζωής, και προς εκμάθησιν της ζωγραφικής, όθεν μετά καιρόν επέστρεψε πάσχων από ισχυράν ισχυαλγίαν.

Νομίζω ότι πρέπει να προσθέσω ότι πριν ή αναχωρήσει έγραψεν επί του τοίχου ενός δωματίου της Μητροπόλεως το κάτωθι ποίημα, και τούτο δια να πειράξει τον Μητροπολίτην Κυπριανόν, όστις, ως σας είπον, δεν τον είχεν περί πολλού :

Στ’ ανάκτορά σου, Άνασσα, να μεταβώ σκοπεύω

αιχμάλωτός σου να γινώ, διότι σε λατρεύω.

Δεν φαίνεται παράδοξον να γίν’ η θέλησίς σου,

αν είναι πεπρωμένον.

― Αλλά να θύσεις δι’ εμέ το έαρ της ζωής σου.

― Αχ! είν’ εδώ θαμμένον.

[Ποίημα του 1876]

[262]. Αμερικανική Ακαδημία (1948)

Μαθητές και καθηγητικό προσωπικό της Αμερικανικής Ακαδημίας, Λάρνακας,

φωτογραφημένοι το 1948 στις κερκίδες του παλαιού Γ.Σ.Ζ. (κατά την ετήσια ομαδική φωτογράφιση, όπως συνηθιζόταν τότε).

[Η φωτογραφία εντοπίστηκε (παραπεταμένη) σε παλαιοπωλείο της Λεμεσού!]

[261]. “Κύριε Τζιμ Λόντε…”

*

“Ο Γυμναστικός Σύλλογος Ζήνων, εις εκδήλωσιν της προς Υμάς απείρου εκτιμήσεώς του, Σας προσφέρει δια του Προέδρου του την ανθοδέσμην ταύτην, της οποίας το άρωμα συμβολίζει την αγνότητα των αισθημάτων της αθλούσης κιτιακής νεότητος.

Την τοιαύτην δε εκτίμησιν δεν προκαλεί μόνον η εκ φύσεως εξαιρετική σωματική ρώμη Σας, την οποίαν, δια συστηματικής και αδιαλείπτου ασκήσεως, αλλά και δια σώφρονος εγκρατείας, κατεστήσατε απαράμιλλον, δεν προκαλούσι μόνον αι θαυμάσιαι τεχνικαί ικανότητες και δεξιότητές Σας, δια των οποίων ανεδείχθητε πάντοτε, ανά τας διαφόρους παλαίστρας της υδρογείου νικητής νικητών εις την ελευθέραν πάλην, αλλά υπαγορεύει και η αντίληψις ότι προς ταύτα συνδυάζετε και υψηλάς ηθικάς αρετάς, την σεμνότητα, την μετριοπάθειαν, την γενναιοφροσύνην, την ευφυΐαν και την ευγένειαν της ψυχής, δια των οποίων κυρίως εμεγαλούργησε και εδοξάσθη η αθάνατος Ελληνική Φυλή, της οποίας είσθε τετιμημένον τέκνον.

Σας εύχομαι ολοψύχως ατελευτήτους νίκας εις τους παλαιστικούς αγώνας ως και τιμητικάς διακρίσεις εις την κοινωνικήν ζωή σας.

Ο Πρόεδρος

Κ. Μεσολογγίτης

*

[Προσχέδιο προσφώνησης του Κλεόβουλου Ν. Μεσολογγίτη (1872-1939), εκδότη της εφημερίδας Νέον Έθνος (1893-1934) και προέδρου του Γ.Σ.Ζ., κατά την επίσκεψη στη Λάρνακα του διάσημου έλληνα παλαιστή Τζιμ Λόντου. Από εποχές όταν “πριμ” και άλλα οικονομικά κίνητρα ήταν άγνωστα και αρκούσε μια αρωματική ανθοδέσμη για να τιμηθεί μία διεθνώς γνωστή αθλητική προσωπικότητα. (Ευχαριστώ τον Λούη Περεντό για την παραχώρηση)].

[260]. Η πρόταση για να στηθεί προτομή του Κίμωνα του Αθηναίου

Στο φύλλο της εφημερίδας Νέον Έθνος (13/26 Μαΐου 1921) όπου υπήρχε περιγραφή των αποκαλυπτηρίων της προτομής του Ζήνωνα του Κιτιέα, δημοσιευόταν και επιστολή του βουλευτή Νικ. Κλ. Λανίτη, στην οποία αναφέρονταν και τα ακόλουθα :

“Αλλ’ η Κύπρος και ιδία η Λάρναξ έχει μίαν άλλην υποχρέωσιν : να ενθυμηθεί ότι έπεσε μαχόμενος εις τους αιγιαλούς αυτής ο υιός του Μιλτιάδου, καθ’ ήν ημέραν έφερεν εξ Αθηνών εις την Κύπρον την Ελληνικήν Ελευθερίαν. Η παράδοσις φέρει τον Κίμωνα θαμμένον εις ορισμένον μέρος της πόλεώς σας.

Η προτομή του Ζήνωνος είναι τιμή προς το επιφανέστερον τέκνον του αρχαίου Κιτίου, αλλ’ η στωϊκή φιλοσοφία δεν είναι η σήμερον ενδεδειγμένη. Εις τον αιώνα της παγκοσμίου ελευθερίας οι λαοί αποβλέπουν προς τους δια των αιώνων εργάτας και μύστας αυτής. Προ της προτομής του σοφού Κιτιέως θα αποκαλύπτηται πας διανοούμενος μετά σεβασμού· αλλ’ οι θέλοντες να αντλήσωσιν ιστορικά διδάγματα εκ του παρελθόντος θα ητένιζον μετά μιας ευέλπιδος υπερηφανείας προς την προτομήν ενός Ονησίλου, ενός Ευαγόρου, ενός Κίμωνος. Τούτου η προτομή, εστημένη παρ’ αυτούς τούτους τους αιγιαλούς, όπου έπεσε, θα είναι δι’ ημάς ένα σύμβολον, το σύμβολον της ενότητος ημών μετά των Αθηνών, ήτις έκτοτε εχαλκεύθη άρρηκτος δια κοινών θυσιών και κοινών αγώνων υπέρ της ελευθερίας. Η νεολαία της Λάρνακος ας αναλάβει το έργον και ο Δήμαρχος των Κιτιέων ας καλέσει τον Δήμαρχον των Αθηναίων ν’ αποκαλύψουν το μνημείον ενός των επιφανεστάτων υιών της αρχαίας Ελλάδος, όστις δια του θανάτου του μετέφερεν εκ της ενδόξου γενετείρας εις την Κύπρον της Ελληνικήν Ελευθερίαν.

Αναμένω την πρωτοβουλίαν από την σπουδάζουσαν νεότητα της φιλοπάτριδος Λάρνακος”.

Η πρόταση του Νικ. Κλ, Λανίτη έγινε αποδεκτή με μεγάλο ενθουσιασμό και αμέσως άρχισαν έρανοι στη Λάρνακα και σε άλλες πόλεις. Έξι χρόνια αργότερα (την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου 1927) κι όπως είχε εισηγηθεί ο Λανίτης, ο Δήμαρχος Αθηναίων Σπυρίδων Πάτσης, αποκάλυπτε “παρά τον αιγιαλόν” της Λάρνακας και παρουσία επισήμων και μεγάλου πλήθους από ολόκληρη την Κύπρο και από την Ελλάδα την προτομή του Κίμωνα του Αθηναίου. [Για τα αποκαλυπτήρια της προτομής, βλ. ανάρτηση αρ. 5].

[259]. “Τα αποκαλυπτήρια της προτομής Ζήνωνος του Κιτιέως” (1921)

“Μετά μεγάλης επισημότητος εγένοντο τη παρελθούση Τρίτη [11/24 Μαΐου 1921], ώραν 5ην μ.μ. υπό της Α.Ε. του Μεγάλου Αρμοστού τα αποκαλυπτήρια της προτομής Ζήνωνος του Κιτιέως, ήν εις μνήμην του αειμνήστου συμπολίτου Ζήνωνος Δ. Πιερίδου έστησεν ο υιός του κ. Λουκής Ζ. Πιερίδης, παρά την είσοδον της λεωφόρου Αρτέμιδος.

Η τελετή εγένετο επί παρουσία των θρησκευτικών, πολιτικών και δημοτικών Αρχών, των Εφετών και των Επαρχιακών Δικαστών, των Προξένων, των Διευθυντών των Κυβερνητικών Γραφείων και άλλων Καταστημάτων, του επιστημονικού και εμπορικού κόσμου μετά των αξιοτίμων οικογενειών των, εν παρατάξει του αστυνομικού σώματος, των προσκόπων, των μαθητών και μαθητριών των Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων, υπό τους Διευθυντάς, Καθηγητάς και Διδασκάλους των και εν μέσω πολλού πλήθους …”            (Εφημ. Νέον Έθνος, 13/26 Μαΐου 1921).

Στη συνέχεια ο Λ. Ζ. Πιερίδης κάλεσε τον Αρμοστή Sir Malcolm Stevenson να αποκαλύψει την προτομή και να την “παραδόσει” στον δήμαρχο της πόλης Φίλιο Ζαννέτο. Μετά την τελετή ο Αρμοστής “εδέχθη επισκέψεις” στο Larnaca Club.

[Μισό αιώνα αργότερα η προτομή τοποθετήθηκε σε ψηλότερο βάθρο και μεταφέρθηκε πλησιέστερα προς τον Δημοτικό κήπο. Ύστερα από αναδιαμόρφωση του χώρου της περιοχής επανατοποθετήθηκε στην παλαιά της θέση, διατηρώντας τμήμα το νέου της βάθρου. (Στη φωτογραφία η προτομή παρουσιάζεται όπως ήταν στην αρχική μορφή και θέση της)]. Βλ. επίσης και ανάρτηση αρ. 5.

[258]. «Έργα και ημέραι» του Ευάγγελου Π. Χατζηιωάννου

Ο δικηγόρος Ευάγγελος Π. Χατζηιωάννου, στις εκλογές του Μαρτίου 1914, ηγούμενος του «Συνδυασμού Προοδευτικών” κέρδισε τον αντίπαλό του γιατρό Φίλιο Ζαννέτο, ο οποίος ηγείτο του «Συνδυασμού Ανεξαρτήτων”. Ο Χατζηιωάννου υπηρέτησε ως Δήμαρχος Λάρνακας έως το 1917, φαίνεται δε ότι υπήρξε αρκετά αυστηρός στην εκτέλεση των καθηκόντων του. Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο σατιρικό σχόλιο δημοσιευμένο τον Σεπτέμβριο του 1914 στη σκαλιώτικη εφημερίδα Ηχώ της Κύπρου, του Μελή Π. Νικολαΐδη :

“Φόβος και τρόμος ο Δήμαρχός μας, με τα τρίζοντα υποδήματά του, κάμνει να τρέμωσιν από μακράν οι παραβάτες των Δημαρχιακών κανονισμών· υπό γνωστών δε καλαμπουριστών απεκλήθη κροταλίας”.

Στις επόμενες εκλογές, του Μαρτίου 1917, ο φιλοβασιλικός “Συνδυασμος Ανεξαρτήτων” του Φ. Ζαννέτου νίκησε τον αντίπαλο φιλοβενιζελικό “Συνδυασμό Φιλελευθέρων” του   Ε. Π. Χατζηιωάννου και Δήμαρχος εξελέγη ο Ζαννέτος.

Λίγους μήνες αργότερα, ύστερα από υπόδειξη του προέδρου της Ελληνικής Κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου, ο Χατζηιωάννου έφευγε για την Αβυσσηνία ως υπεύθυνος του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Αντίς Αμπέμπα.

Δόθηκε τότε η ευκαιρία να δημοσιευθούν ― με το ψευδώνυμο “Κουρόκι”― στην εφημερίδα Νέον Έθνος του Κλεόβουλου Ν. Μεσολογγίτη τα πιο κάτω δύο σατιρικά τεράστιχα :

ΣΤΟΝ ΠΡΩΗΝ

Τώρα π’ αλύπητα σε μαύρισαν

―Τι αχάριστο το γένος των ανθρώπων!―

σε στέλλει ο Μεσσίας πρεσβευτή

στην γην των Αιθιόπων.

*

Η ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΙΣ

Του Μεσσίου η εκκαθάρισις

επήρε κι εδώ φόρα

και στέλλει τον πρώην Δήμαρχον

στου Μενελίκ τη χώρα.

**

[Για τον Ε. Π. Χατζηιωάννου, βλ. και ανάρτηση αρ. 172].

[257]. Η οικονομική εξακύλινδρος Σεβρολέ αρ. Λ. 184 (1929)