You are currently browsing the category archive for the ‘Αξιοθέατα’ category.
Λίγο πριν από τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το τουριστικό πρακτορείο Μαντοβάνη (Mantovani Tourist Agency) της Λάρνακας κυκλοφόρησε σειρά ταχυδρομικών δελταρίων με αξιοθέατα ή άλλα θέματα σχετιζόμενα με την Κύπρο. Οι φωτογραφίες είχαν ετοιμαστεί από το φωτογραφείο Γκλάζνερ (Glaszner Studio) και εκτυπώθηκαν στη Γερμανία. Ένα από τα δελτάρια περιλάμβανε φωτογραφία του υπόγειου «τάφου του Αγίου Λαζάρου» στην ομώνυμη εκκλησία της πόλης, πλάι σε σχέδιο της Ανάστασης του Αγίου, του 1837 από τον χαράκτη Πέτρο Ποιάνι.
[Από επίσημη έκδοση του 1940 μεταφέρονται εδώ (σε μετάφραση) στοιχεία για σημαντικές αλλαγές στο σύστημα υδροδότησης της πόλης κατά την ίδια περίοδο. (Για τις «Καμάρες» βλ. και ανάρτηση αρ. 201)].
«Η Λάρνακα υδροδοτείται από αλυσίδα πηγαδιών μήκους περίπου δύο μιλίων, η οποία δημιουργήθηκε το 1745 από τον Αμπού Μπεκίρ Πασά και δωρήθηκε από τον ίδιο για να χρησιμοποιείται από την πόλη. Βάσει των όρων της δωρεάς, η διαχείριση της υδατοπρομήθειας θα ανήκε αποκλειστικά στο τμήμα του Εβκάφ.
Η ελάχιστη καθημερινή ποσότητα κατανάλωσης υπολογίζεται σε 980.000 γαλόνια, η οποία αναλογεί κατά μέσο όρο σε 80 γαλόνια κατ’ άτομο, για κάθε μέρα, όμως κατά το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς αυτή είναι αυξημένη κατά 50%.
Από το σημείο όπου βρίσκονται τα πηγάδια και σε απόσταση έως 3,5 μίλια από τη Λάρνακα, το νερό διοχετετευόταν προς την πόλη μέσω πέτρινου υδραγωγείου, το οποίο σε τρία πεδινά σημεία στηριζόταν σε καμάρες. Όμως, με την πάροδο του χρόνου το σύστημα υπέστη φθορές και είχε μεγάλες απώλειες νερού, προκαλώντας σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία, λόγω μολύνσεων καθ’ όλο το μήκος των εγκαταστάσεων.
Για τους λόγους αυτούς κρίθηκε ως επείγουσα η συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης, του Εβκάφ και των Δημοτικών Αρχών της Λάρνακας για την ετοιμασία, τον Ιούνιο 1938, σχεδίου αντικατάστασης του υδραγωγείου που λειτουργούσε έως τότε, με καινούργιο σύστημα σωλήνων από αμίαντο και τσιμέντο, κόστους £24.000. Το ποσό εξασφαλίστηκε με χαμηλότοκο δάνειο της Κυβέρνησης προς το Εβκάφ κατόπιν σχετικής διευθέτησης με τον Δήμο Λάρνακας, τον Απρίλιο 1939, και παραγγέλθηκαν οι σωλήνες και ο εξοπλισμός.
Το πρώτο τμήμα του έργου άρχισε τον Ιούνιο 1939 και τέλειωσε τον Μάρτιο 1940. Περιλαμβάνει την κατασκευή μεγάλης υπόγειας δεξαμενής στην αφετηρία και την αντικατάσταση του παλαιού υδραγωγείου με σωλήνες διαμέτρου 15 ιντσών, κόστους £8.200. Η τοποθέτηση των σωλήνων διανομής στη Λάρνακα και τη Σκάλα, που είναι τα δύο επόμενα στάδια του έργου, πραγματοποιείται τώρα.
Όταν ολοκληρωθεί, η Λάρνακα θα μπορεί να υπερηφανεύεται ότι διαθέτει το τελειότερο σύστημα υδροδότησης από όλους τους Δήμους της Κύπρου, το οποίο θα ικανοποιεί σε ποσότητα και ποιότητα κάθε λογική ή αναμενόμενη ανάπτυξη του πληθυσμού της. Εάν υπάρξει ανάγκη μείωσης της σκληρότητας του νερού ή χλωρίωσής του, έχει ήδη ληφθεί πρόνοια για τοποθέτηση των σχετικών εγκαταστάσεων χωρίς δυσκολία».
Οι Καμάρες είναι το πιο γνωστό τμήμα του παλαιού υδραγωγείου της Λάρνακας, το οποίο είχε κατασκευαστεί, γύρω στα 1745, με δωρεά του Αμπου Μπεκίρ Πασά ―πράξη κοινής ωφέλειας εντελώς ασυνήθιστη από τούρκο αξιωματούχο κατά την οθωμανική περίοδο. Σήμερα ολόκληρη συνοικία της γύρω περιοχής παίρνει το όνομά της από το χαρακτηριστικό αυτό κτίσμα.
Οι Καμάρες σε επιχρωματισμένο σχέδιο αγγλικού περιοδικού του 1878. Άποψη από τον απέναντι χαμηλό λόφο με θέα έως τη θάλασσα όπου ναυλοχούσε ο αγγλικός στόλος κατάληψης της Κύπρου. Ένα φορτωμένο καραβάνι από καμήλες προχωρεί προς την πόλη, προερχόμενο ίσως από τη Λεμεσό. [Παραχώρηση φωτογραφίας: Αλέξανδρος-Μιχαήλ Χατζηλύρα].
Οι Καμάρες με το φακό του φωτογράφου Glaszner μισό αιώνα αργότερα.
Μία ακόμη μαρτυρία από τα εγκαίνια της «Μεγάλης Αποβάθρας» της Λάρνακας, που έγιναν το 1882. Πρόκειται για σχέδιο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Έσπερος, της Λιψίας, την ίδια εποχή. [Περισσότερα για το ίδιο θέμα, βλ. ανάρτηση αρ. 106].
Η πρόσφατη δημοσίευση ειδήσεων για σοβαρή ρύπανση της Αλυκής Λάρνακας από το εργοτάξιο κατασκευής του νέου αεροδρομίου ξαναφέρνει στην επικαιρότητα την έλλειψη ολοκληρωμένων μέτρων προστασίας της. Τα σπασμωδικά και εκ των υστέρων μέτρα «θεραπείας» σίγουρα δεν τη σώζουν και είναι προφανές ότι η Κυβέρνηση ελάχιστα ενδιαφέρεται για αυτό τον σπουδαίο βιότοπο και ένα από τα ωραιότερα «τουρισιτκά» τοπεία της Κύπρου. Μάλιστα τώρα πια που δεν συλλέγεται και το αλάτι , έχει αφαιρεθεί και το …οικονομικό κίνητρο για τη διατήρηση κάποιου έστω υποτυπώδους ενδιαφέροντος.
Σ’ αυτό το ιστολόγιο [ανάρτηση αρ. 63] είχε παρουσιαστεί φωτογραφικό υλικό για την Αλυκή Λάρνακας με πικρή την αίσθηση επερχόμενου τέλους της. Εδώ, εκτός από μια ακόμη παλιά χαλκογραφία προστίθεται και ένας αποκαλυπτικός χάρτης του 1900.
Ο δρόμος προς την Αλυκή Λάρνακας (Χαλκογραφία του 1863) ―σήμερα μια περιοχή επιβαρυμένη με κάθε λογής καταστρεπτική παρουσία (π.χ. Αεροδρόμιο, αλλά και Δικαστικό Μέγαρο, Στρατόπεδο, κ.λπ., κάποια από τα οποία με ελάχιστη ευαισθησία και χρήση κοινής λογικής θα μπορούσαν να είχαν φυτευτεί αλλού)
Η Αλυκή Λάρνακας «εν πλήρει δόξη» (Χάρτης του 1900). Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να συγκριθεί με σύγχρονο χάρτη για να δούμε τι έχει απομείνει!
Στη δυτική πλευρά της εκκλησίας Αγίου Λαζάρου και δίπλα στο κτήριο της Αλληλοδιδακτικής Σχολής (1857) βρίσκεται μικρός περίκλειστος χώρος κοιμητηρίου με δεκαοκτώ διασωζόμενους τάφους Διαμαρτυρομένων ―κυρίως Αγγλικανών― (από τους οποίους οι δεκαέξι ενεπίγραφοι). Πρόκειται για τάφους ξένων κατοίκων της Λάρνακας ή περαστικών πολιτών ξένων χωρών οι οποίοι πέθαναν στην πόλη κατά την περίοδο 1685-1848 και βρήκαν εδώ χώρο ανάπαυσης.
Η πρώτη φωτογραφία και το σχέδιο που παρουσιάζονται πιο κάτω είναι του 1878, αμέσως μετά την έναρξη της Αγγλικής κατοχής. Στο σχέδιο ο καλλιτέχνης παίρνει την πρωτοβουλία να δώσει «ατμόσφαιρα ανατολής” στην εικόνα του προσθέτοντας και ένα μιναρέ (προφανώς του μακρινού Μεγάλου Τζαμιού, που μάλλον δεν πρέπει να φαινόταν από το σημείο όπου έγινε το σχεδίασμα). Η τελευταία φωτογραφία είναι της δεκαετίας του 1930 και παρουσιάζει με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τον χώρο του κοιμητηρίου.
Το “Κυπριακό Περίπτερο” (Cyprus Arts Pavilion), στην (τότε) Πλατεία Δικαστηρίων (σήμερα Πλατεία Βασιλέως Παύλου), άρχισε να κτίζεται τον Οκτώβριο του 1928. Το μικρό μέγεθός του “24×24 πόδες” προκάλεσε απορίες για τη χρησιμότητά του και σε εφημερίδα της εποχής δημοσιευόταν λακωνικά το ερώτημα: “Για κούκλες;”
Για το κόστος ανοικοδόμησής του η αποικιακή κυβέρνηση του τόπου κατέβαλε 600 λίρες και ο Δήμος Λάρνακας 75.
Κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκε για περιορισμένης έκτασης δραστηριότητες, όπως η έκθεση Αυστριακών προϊόντων, το 1934.
Αργότερα στέγασε το γραφείο είσπραξης φόρων και σήμερα λειτουργεί ως τοπικό γραφείο του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού.
[Αριστερά στη φωτογραφία το κτήριο της Οθωμανικής Τράπεζας και στο βάθος δεξιά τα γραφεία Μαντοβάνη].
[Ένας από τους πολλούς ξένους “τυχοδιώκτες” που έφθασαν στην Κύπρο αμέσως μετά την αγγλική κατοχή, το 1878, ήταν και ο άγγλος Bertie Clere, ο οποίος εργάστηκε στη Λάρνακα ως δημοσιογράφος στο αγγλικό τμήμα της πρώτης κυπριακής εφημερίδας Κύπρος/Cyprus· απασχολήθηκε επίσης σε διάφορες άλλες ευκαιριακές εργασίες. Ο ίδιος, με το ψευδώνυμο Edward Vizetelly, εξέδωσε το 1901 αυτοβιογράφημα, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι κυπριακές εμπειρίες του, από όπου είναι και το απόσπασμα που ακολουθεί. (Υπενθυμίζεται ότι ονοματοθεσία δρόμων της Σκάλας έγινε λίγο μετά την άφιξη των Άγγλων. “Strand” δεν ήταν μόνο ο γνωστός δρόμος του κεντρικού Λονδίνου αλλά και παλιά αγγλική λέξη που σήμαινε “ακτή”)].
«Το Στράντ ήταν το μεγάλο κέντρο δραστηριότητας : ένας μακρόσυρτος παραλιακός χώρος που είχε τη θάλασσα από τη μία πλευρά, με ετοιμόρροπες ξύλινες αποβάθρες μισοφαγωμένες από τη θαλασσινή αλμύρα· από την άλλη πλευρά, είχε χοντροφτιαγμένα μονώροφες οικίες από πέτρα, με ογκώδεις καμάρες εισόδου και ισόγεια παράθυρα με σιδερένια κιγκλιδώματα. Εδώ βρίσκονταν το Ταχυδρομείο, οι Λιμενικές αρχές, η Ανατολική Τηλεγραφική Εταιρεία, η οικία του Επαρχιακού Διοικητή, το Δημαρχείο, το Κονάκι ―με τις Φυλακές του και το Δικαστήριο, το Τελωνείο, και οι τόποι εργασίας των σημαντικότερων αγγλικών εμπορικών οίκων που έσπευσαν να εγκατασταθούν στην Κύπρο για να κάμουν την τύχη τους : Henry S. King and Co, F.O. Harvey and Co, Truefitt από τη Bond Street, Williams από την Κωνσταντινούπολη, Janion από το Λίβερπουλ, και o Zealous Zachariah Williamson, ένας έξυπνος και ενημερωμένος κοσμοπολίτης εβραίος.
Εδώ βρίσκονταν επίσης τα κύρια ελληνικά και τουρκικά καφενεία, το γαλλικό καφέ, τα αγγλικά μπαρ, και το Κλάμπ το οποίο λειτούργησαν δύο χρεωκοπημένοι άγγλοι. Ο ένας από αυτούς εξαφανίστηκε από ενωρίς, απογοητευμένος. Ο άλλος αγωνίστηκε για αρκετό καιρό, και στο τέλος στήριζε την επιβίωσή του στην τύχη του στο χαρτοπαίγνιο και στο μπιλιάρδο».
Το μεσημέρι της Τετάρτης, 8 Νοεμβρίου 1882, έγιναν τα εγκαίνια της μεγάλης Αποβάθρας Λάρνακας, την οποία η αγγλική διοίκηση είχε κατασκευάσει. Παρ’ ότι η απόφαση για ταυτόχρονη κατασκευή μεγάλης αποβάθρας στα λιμάνια Λάρνακας και Λεμεσού είχε αποφασιστεί από τον πρώτο καιρό της νέας διοίκησης του νησιού, η κατασκευή στη Λάρνακα άργησε, και ολοκληρώθηκε μετά από εκείνη της Λεμεσού. Η αποβάθρα είχε μήκος 450 πόδια.
Παρά τους φόβους κακοκαιρίας, η μέρα ήταν ηλιόλουστη και πολύς κόσμος είχε μαζευτεί για να παρακολουθήσει την τελετή. Η Αποβάθρα ήταν διακοσμημένη με λουλούδια, δύο αψίδες έγραφαν “God save the Queen” και “Long life to Sir R. Biddulph”, τιμητικό απόσπασμα της στρατιωτικής αστυνομίας ήταν παραταγμένο και η φιλαρμονική του συντάγματος Royal West Kent έπαιζε εμβατήρια.
Ο Μέγας Αρμοστής Sir Robert Biddulph και η σύζυγός του, με τη συνοδεία τους απότελούμενη από τον διοικητή Λάρνακας Claude Delaval Cobham και άλλους άγγλους αξιωματούχους επιβιβάστηκαν από τη μικρή ξύλινη αποβάθρα και με λέμβο έφθασαν στη μεγάλη, όπου ο Αρμοστής δέχτηκε τον χαιρετισμό και εγκαινίασε το έργο.
Κατόπιν χαιρέτισε (στα αγγλικά) εκ μέρους των πολιτών ο Δημήτριος Πιερίδης, ο Καδής, ο δήμαρχος Λεμεσού Χριστόδουλος Ι. Καρύδης και ο Πρόεδρος του Εμπορικού Δικαστηρίου. Ακολούθησε γεύμα στο κτήριο του Τελωνείου, το οποίο πρόσφερε ο Αρμοστής σε περισσότερο από εκατόν φιλοξενουμένους, όπου μίλησε ο διοικητής Cobham.
Ο χαιρετισμός του Δ. Πιερίδη :
Το Κάστρο της πόλης, στο νοτιοδυτικό άκρο του παραλιακού μετώπου της Σκάλας και πολύ κοντά στην περιοχή του Αγίου Λαζάρου και του Μεγάλου Τζαμιού (Μπουγιούκ Τζαμί ή Τζαμί Κεμπίρ) είναι οθωμανικό κτίσμα του 1625, πάνω σε παλαιότερο αμυντικό έργο του 14ου αιώνα. Κατά τις πρώτες δεκαετίες της αγγλικής κατοχής, έχοντας χάσει την αρχική σημασία του για άμυνα του τόπου, χρησιμοποιήθηκε ως Αστυνομικός Σταθμός, φυλακή και τόπος θανατικών εκτελέσεων. Το 1948, με πρωτοβουλίες του γιατρού και ιστοριοδίφη Νεοκλή Γ. Κυριαζή λειτούργησε ως Επαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο. Μεγάλο μέρος των εκθεμάτων του χάθηκαν κατά τις διακοινοτικές ταραχές του 1963, όταν το Κάστρο και η γειτονική τουρκοκυπριακή συνοικία αποκόπηκαν από την υπόλοιπη πόλη.
Το Κάστρο Λάρνακας και η γύρω περιοχή (σχέδιο 1827)
Η εσωτερική αυλή (1878)
Κάστρο και περιοχή (αρχές 20ού αιώνα)
Γενική άποψη (δεκαετία 1930)
ΛΑΡΝΑΚΑ 