[309]. Ο Σπύρος Ματσούκας στη Λάρνακα (1904)

Κατά την περίοδο 1904-1906 βρισκόταν στην Κύπρο ο ελλαδίτης λαϊκός βάρδος και εθνικός ιεραπόστολος Σπύρος Ματσούκας (1873-1928) οργανώνοντας εράνους για τον πολεμικό στόλο της Ελλάδας. Οι Κύπριοι συνεισέφεραν περίπου 6000 λίρες, ποσό μεγάλο για την εποχή. Τα χρήματα των περιοδειών του στον ελληνισμό Αμερικής, Κύπρου και αλλού, χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά των αντιτορπιλλικών «Κεραυνός» και «Νέα Γενεά», τα οποία έδρασαν κατά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-1914.

Ο Σπύρος Ματσούκας, ο οποίος ήταν απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ουδέποτε άσκησε το επάγγελμα του νομικού αλλά αφιέρωσε τη ζωή του σε εράνους για εθνικούς σκοπούς. Έγραψε ποίηση χωρίς μεγάλες αξιώσεις, που εξέφραζε κυρίως την αγάπη του για την Ελλάδα. Στην κηδεία του λόγο διάβασε ο Κωστής Παλαμάς.

Περνώντας από τη Λάρνακα ―όπως και σε όλη την υπόλοιπη Κύπρο― ο Ματσούκας έγινε δεκτός με μεγάλο ενθουσιασμό. Ανάμεσα στους πολλούς σκαλιώτες φίλους του ήταν και ο δημοσιογράφος Κλεόβουλος Ν. Μεσολογγίτης (1872-1939), εκδότης της εφημερίδας Νέον Έθνος (1893-1934), στον οποίο με θερμή αφιέρωση χάρισε στίχους του ειδικά γραμμένους γι’ αυτόν καθώς και χειρόγραφο του ποιήματός του «Ο Χρυσαετός» αφιερωμένου «Εις την Μεγάλην Σκιάν του Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Παλαιολόγου». [Η φωτογραφία του Κλ. Ν. Μεσολογγίτη παραχωρήθηκε από τον Λούη Περεντό].

Η αγάπη του Ματσούκα για την Κύπρο εκφράζεται και στο ακόλουθο ποίημά του :

Στην Κύπρο

Ω Κυπριώτικα βουνά, σε σας όλ’ η ζωή μου…

Έφυγα, κι ούτε μια στιγμή δεν έμεινα μακριά σας.

Σας πήρα μέσα στην ψυχή και σας κρατώ μαζί μου,

Ω, Κυπριώτικα όνειρα, με τ’ άγια μυστικά σας.

 *

Κάθε χωριό σας, σα γλυκό και απαλό τραγούδι.

Κάθε βουνό σας, του βοσκού ένας γλυκός σκοπός.

Κάθε κλαδί ολάνθιστο. Κάθε μικρό λουλούδι.

Για μένα ένα όνειρο κι ένας χαιρετισμός.

[270]. Ένας “απόγονος” των Λουζινιανών διεκδικεί την Κύπρο το 1880!

[Πριν από ακριβώς 130 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 1880, και μόλις δύο χρόνια ύστερα από την έναρξη της Αγγλικής κατοχής, κάποιος “πρίγκιπας Κάρολος Λουζινιανός”, ο οποίος ζούσε στην …Πριγκηπόνησο (!) της Προποντίδας, διεκδίκησε …ιδιοκτησία του νησιού και με επιστολές του πρότεινε να γίνει η Κύπρος ανεξάρτητο κράτος υπό την ηγεμονία του. Τούτο προκάλεσε πολλές και έντονες αντιδράσεις στο νησί, μία από τις οποίες ήταν και το πιο κάτω ψήφισμα του Ελληνικού Αναγνωστηρίου “Ο Κιτιεύς” της Λάρνακας].

Το

εν Λάρνακι Κύπρου Ελληνικόν Αναγνωστήριον “Ο Κιτιεύς” εν Γενική αυτού Συνεδριάσει, διεξελθόν το τε πρόγραμμα και την επιστολήν υπό ημερομηνίαν 24 Σεπτεμβρίου 1880 ε.π. του εν Πριγκηπονήσω  Κωνσταντινουπόλεως Κυρίου Καρόλου, του αυτοκαλουμένου Πρίγκηπος Λουσινιανού, και κατανοήσαν τα ιδιοτελή και παράδοξα αυτού επιχειρήματα, δι ων ούτος επιζητή τον διχασμόν του Ελληνισμού δια της εγκαθιδρύσεως της Κύπρου εις Κράτος αυτόνομον και ανεξάρτητον, υποδεικνύων άμα εαυτόν και ως ηγεμόνα, ακούσαν δε και της γνώμης της πόλεως ταύτης και του όλου διαμερίσματος Λάρνακος

Αποφαίνεται Ομοθύμως

Α΄. Ότι καθ’ ιστορικήν αλήθειαν Πρίγκηψ Λουσινιάν δεν υπάρχει, ότι από πολλού εκλιπόντος του τελευταίου Λουσινιανικού οίκου γόνου, και ότι η των Λουσινιανών δυναστεία δεν ήτο ημίν επιεικεστέρα των άλλων ξενικών δυναστειών, ουδ’ αναμνήσεις μάλλων ευαρέστους των άλλων κατέλιπε.

Β΄. Ότι γνήσιοι Έλληνες όντες ένα μόνον έχομεν πόθον, μίαν γλυκείαν και παρήγορον Ελπίδα, την μετά της Μητρός ημών Ελλάφος ένωσιν, ήτις θάττον ή βράδιον πεπείσμεθα ότι θα τελεσθή τη αρωγή του Μεγαθύμου και Γενναιόφρονος Αγγλικού Έθνους, κατά την αρχήν των εθνικοτήτων.

Όθεν

Απορρίπτει όλως τας υποβληθείσας προτάσεις του ειρημένου Κυρίου, ως και οίαν δήποτε άλλην αυτού ή ετέραν τινός πρότασιν, και διακηρύττει παρρησία ότι αποκρούει πάσαν παραπλησίαν ξενικήν ενέργειαν τείνουσαν εις το να χωρίση την ιδίαν Πατρίδα ημών του καθόλου Ελληνισμού.

Εγένετο και υπεγράφη

Σήμερον την 22αν Οκτωβρίου του Χιλιοστού οκτακοσιοστού ογδοηκοστού Σωτηρίου Έτους παρακαλουμένου του Κυρίου Προέδρου να δημοσιεύση το παρόν ψήφισμα δια του Τύπου, και κοινοποιήση αντίγραφον αυτού τω Κυρίω Καρόλω.

[υπογραφές]

Αχ. Ρώσσος, Θ. Μιτζής, Ν.Ι. Δημητρίου, Φ. Κωνσταντινίδης, Ι.Χρ. Παντελίδης, Σ. Οικονομόπουλος, Δ.Κ. Δημητρίου, Α. Τσέπης, Ι. Νικολαΐδης, Κ. Οικονομάκης, Κ. Μιτζής, Λάζαρος Δ. Ιωαννίδης.

[246]. “Εθνική Εορτή” Παγκυπρίου Εμπορικού Λυκείου (25 Μαρτίου 1931)

Στις 25 Μαρτίου 1931, επτά μήνες πριν από την εξέγερση των Οκτωβριανών ―την οποία θα ακολουθούσε σκληρή πολιτική καταπίεση και απαγόρευση κάθε εθνικής εκδήλωσης― το Παγκύπριο Εμπορικό Λύκειο Λάρνακας διοργανώνει εορτασμό (“μουσικοφιλολογική εσπερίδα”) με πλούσιο πρόγραμμα, στο οποίο περιλαμβάνονται και δύο θεατρικά έργα:

Το ιστορικό δράμα “Αλέξανδρος Υψηλάντης”, το οποίο ερμηνεύουν οι Τάκης Χριστοφόρου, Μήτρος Γραμμενόπουλος, Τάκης Γεωργιάδης, Νίκη Αδάμου (Τζέτζα), Σταύρος Παμπαλλής, Νέστωρ Ιακωβίδης, Αιμίλιος Φράνσις, Αυγή Κωνσταντινίδου και Σταύρος Πεγλιτζής.

Την μονόπρακτη κωμωδία “Ο Βασιλεύς της Ρέγκας” του Γεωργίου Β. Τσοκοπούλου, την οποία ερμηνεύουν οι Ελένη Μιχαηλίδου, Σταύρος Πεγλιτζής, Ζιανέτ Φράνσις, Τάκης Γεωργιάδης, Μήτρος Γραμμενόπουλος, Νίκη Αδάμου (Τζέτζα) και Σπύρος Αδάμου. (Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο αυτό, το οποίο ο συγγραφέας χαρακτηρίζει ως “μονόπρακτον κωμικόν παιγνίδι” εξακολουθεί να ερμηνεύεται έως τις μέρες μας, κυρίως σε σχολικές εκδηλώσεις).

Στην εκδήλωση του Λυκείου συμμετείχαν επίσης και οι: Λευκή Ζήνωνος, Μαρούλα Βαλδασερίδου, Κ. Κατσάμης, Ν. Χριστοφίδης, Π. Χαραλάμπους, Λ. Στυλιανίδης, Α. Καλογήρου, Χριστάκης Τσολακίδης, Όλγα Συμεωνίδου, Μαρία Αγγελή, Γλαύκος Τομπόλης, Ελενίτσα Ιωαννίδου, Μιχαήλ Χειμωνίδης, Εύδωρος Κάρμιος, Νίκος Χαραλάμπους, Ξενούλα Μιχαηλίδου (Edgar), Σώζος Τομπόλης, και Σταύρος Παπαγαθαγγέλου.

[243]. Η 25η Μαρτίου 1949 στη Λάρνακα

Η πόλη της Λάρνακας είχε ιδιαίτερο λόγο να γιορτάσει την 25η Μαρτίου 1949 με ξεχωριστή λαμπρότητα: Από τον Ιούνιο 1948 ―ύστερα από δέκα χρόνια χηρείας― στο θρόνο Κιτίου βρισκόταν ο Μητροπολίτης Κιτίου Μακάριος Β΄ (κατόπιν Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄) ο οποίος, θα εκφωνούσε και τον πανηγυρικό της ημέρας στην εκκλησία Αγίου Λαζάρου.

Το πρόγραμμα της ημέρας περιλάμβανε, επίσης, παρελάσεις, ομιλία του Αντώνη Μικελλίδη στο θέατρο “Παλλάς”, συμμετοχή της “Φιλαρμονικής της Πατριωτικής Ενώσεως” υπό την διεύθυνση του Δημητράκη Κ. Ιωάννου (Καζάκου) και ―ανάμεσα στις άλλες εκδηλώσεις― αγώνες “βόλυ-πολλ” και “σιξ-ε-σάιτ”!

[Παραχώρηση προγράμματος: Λούης Περεντός]

[196]. Πολιτικό μνημόσυνο Νικόδημου Μυλωνά από τον Πεζοπορικό (1948)

Στις 17 Οκτωβρίου 1948 ο Πεζοπορικός Όμιλος Λάρνακας (ΠΟΛ) με πολιτικό μνημόσυνο τίμησε τα έντεκα χρόνια από τον θάνατο του εξόριστου Μητροπολίτη Κιτίου Νικόδημου Μυλωνά (1889-1937). Η εκδήλωση έγινε στο προαύλιο του σωματείου, το οποίο στεγαζόταν τότε στο κτήριο του Νηπιαγωγείου Καλογερά, πλάι στην Αστική Καλογερά. Στο πυκνό ακροατήριο περιλαμβανόταν και ο Μητροπολίτης Μακάριος Β΄ (κατόπιν Αρχιεπίσκοπος Κύπρου) που μόλις λίγους μήνες προηγουμένως είχε εκλεγεί στο θρόνο Κιτίου. Ομιλητές ήταν ο γραμματέας του Πεζοπορικού Νίκος Γ. Δημητρίου, ο δήμαρχος Πάφου Χριστόδουλος Γαλατόπουλος και ο πολιτευτής Ν. Κλ. Λανίτης. [Το φυλλάδιο της εκδήλωσης παρουσιάζεται στην ανάρτηση αρ. 37].

Ο προαύλιος χώρος του Πεζοπορικού με το πυκνό πλήθος. Δεξιά στο βάθος το κτήριο του Δημοτικού Καλογερά.

Τμήμα του πλήθους που παρακολούθησε την εκδήλωση. Στην πρώτη σειρά, πρώτος αριστερά ο Μητροπολίτης Μακάριος Β΄.

[172]. Ο Ευάγγελος Π. Χατζηιωάννου τραυματίας

Ο δικηγόρος Ευάγγελος Π. Χαζηιωάννου (1870-1944), από τη Λάρνακα, μέλος του Νομοθετικού Συμβουλίου (1906-1916), εκδότης τοπικών εφημερίδων, και δήμαρχος της πόλης (1914-1917), υπήρξε μια από τις πιο “ανήσυχες” προσωπικότητες της εποχής του.

Πολέμησε ως εθελοντής στην επανάσταση της Κρήτης, αλλά και στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913 όπου και τραυματίστηκε. Ο τραυματισμός του δημιούργησε πρόσθετες συμπάθειες στην κοινωνία της Λάρνακας, η οποία αμέσως κατόπιν τον ανέδειξε στο αξίωμα του πρώτου πολίτη της. Αργότερα δραστηριοποιήθηκε στην Αβυσσηνία και πέθανε στην Αθήνα όπου είχε τελικώς εγκατασταθεί.

Πιο κάτω, φωτογραφία του, δημοσιευμένη το 1913 σε αθηναϊκό περιοδικό της εποχής, όταν μετά τον τραυματισμό του νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στην Αθήνα.

[171]. Συμπαράσταση στην Κυπριακή Εθνική Πρεσβεία (1946)

Στις αρχές Νοεμβρίου 1946, ενόψει αναχώρησης στο Λονδίνο της Κυπριακής Εθνικής Πρεσβείας ―υπό τον τοποτηρητή του κυπριακού αρχιεπισκοπικού θρόνου, Μητροπ. Λεόντιο, και τους Ιωάννη Κληρίδη, Ζήνωνα Ρωσσίδη και Δημητρό Δημητρίου, μέλη― για προβολή των κυπριακών εθνικών διεκδικήσεων, ο δήμαρχος Λάρνακας Λύσος Ν. Σανταμάς αποστέλλει τηλεγράφημα συμπαράστασης και ευχών για ευόδωση των σκοπών της αποστολής.

Το κείμενο: “Δήμαρχος και λοιποί Έλληνες Δημοτικοί Σύμβουλοι Λάρνακαος εύχονται πλήρη επιτυχίαν εις τον σκοπόν του σημερινού ταξιδίου σας. Προχωρήστε με θάρρος εις την διεκδίκησιν της δικαίας απαιτήσεώς μας, όχι μόνον εις το Αγγλικόν υπουργείον Αποικιών αλλά και εις τον Βρεττανικόν λαόν και εις πάντα φιλελεύθερον άνθωπον, έχοντες την πεποίθησιν ότι δεν ζητείτε παρά δικαιοσύνην δια την οποίαν όλοι αυτοί επολέμησαν, Σύμπασ ο Ελληνικός Κυπριακός λαός ηνωμένος εις την ιεράν των αυτήν υπόθεσην ισταται παρά το πλευρόν σας και αι ευχαί των σας συνοδεύουν. Σανταμάς”.

[107]. Τάφος κύπριου αγωνιστή του 1821

Ο Ιωάννης Δ. Φραγκούδης, γόνος της μεγάλης και γνωστής οικογένειας της Λεμεσού, σε ηλικία 21 χρόνων πήρε μέρος, ως εθελοντής, στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Με το πλοίο “Ηρακλής” του σπετσιώτη Αργύρη Αναγνώστου Χατζηανάργυρου πήρε μέρος σε πολλές επιθέσεις εναντίον του τουρκικού ναυτικού και κατέγραψε τις εμπειρίες του σε ημερολόγιο το οποίο πολύ αργότερα δημοσιεύθηκε στην Ελλάδα.

     Σε μεγάλη ηλικία και έως το θάνατό του (1880) ο Ι.Δ. Φραγκούδης και η κερκυραία σύζυγός του Αγγελική έζησαν στη Λάρνακα, κοντά στις κόρες τους Ευφροσύνη (σύζυγο του γιατρού Παύλου Πιερίδη) και Αρτεμισία ―γνωστές στη μικρή τότε Σκάλα ως “Φραγκούδαινες”. Ο γιος τους Επαμεινώνδας, σημαντικός πεζογράφος και πανεπιστημιακός δάσκαλος, σταδιοδρόμησε στη Ρουμανία. Μετά τον θάνατο των γονιών του φρόντισε να στηθούν επιτύμβιες πλάκες στους τάφους τους, που βρίσκονται στο κοιμητήριο Λάρνακας, σε μικρή απόσταση αριστερά της κεντρικής εισόδου.

[92]. “Ο Ναύαρχος Μιαούλης εν Λάρνακι” (1884)

[Τον Ιούνιο του 1884 έφθασε στη Λάρνακα για επίσκεψη μερικών ημερών ―προερχόμενο από τη Λεμεσό― το ελληνικό πολεμικό πλοίο «Μιαούλης» και έγινε δεκτό με μεγάλο ενθουσιασμό από τους Λαρνακείς, όπως περιγράφεται και στο δημοσίευμα της αθηναϊκής εφημερίδας «Νέα Εφημερίς», το οποίο παρατίθεται πιο κάτω. (Το «εύδρομον Ναύαρχος Μιαούλης» πραγματοποίησε ξανά επίσκεψη στην Κύπρο το 1906, όπως φαίνεται από σχετική πρόσκληση για τιμητική χοροεσπερίδα η οποία επίσης δημοσιεύεται εδώ].

Και εν Κύπρω ως και αλλαχού όπου της δούλης Ελλάδος προσήγγισεν ο Ναύαρχος Μιαούλης η υποδοχή υπό των θερμόν τρεφόντων πάντοτε το πατριωτικόν αίσθημα ελλήνων εγένετο αυτώ εγκάρδιος και μετά συγκινητικών εκδηλώσεων εθνικής χαράς και ενθουσιασμού.

     Ότε εν Λάρνακι εγένετο τηλεγραφικώς γνωστή η εκ Λεμεσού αναχώρησίς του η πόλις πάσα εκινήθη εν ακαρεί ωσεί υπό της προσδοκίας ιεράς στιγμής. Το αγγλικόν ταχυδρομικόν ατμόπλοιον Ελπίς ναυλωθέν υπό της νεολαίας ανήχθη εις το πέλαγος σημαιοστόλιστον και φέρον διακοσίους περίπου επιβάτας, ανυπομόνους να χαιρετίσωσι πρώτοι την εμφάνισιν του ελληνικού ευδρόμου. Η συγκίνησις ην απερίγραπτος ότε τα δύο πλοία συνηντήθησαν. Ο Μιαούλης ανέστειλε τον δρόμον του και βραδέως προυχώρει προς τον λιμένα παρακολουθούμενος υπό της Ελπίδος. Ότε δε ηγκυροβόλησε, το μεν αγγλικόν ατμόπλοιον περιέπλεεν εν ζητωκραυγαίς εξάλλοις, πάσαι δε αι λέμβοι της πόλεως πλήρεις επιβατών περιέζωσαν αμέσως το ελληνικόν πλοίον, εις το οποίον συγκεκινημένοι ανέβησαν οι τε εκ των λέμβων και οι εκ του αγγλικού ατμοπλοίου. Εντολή των πολιτών ο σχολάρχης κ. Λανίτης προσεφώνησε τω κυβερνήτη, όστις αντεφώνησε συγχαίρων πάντας δια τα εθνικά αισθήματά των, προσθείς ότι όθεν διέβη εύρε μόνον έλληνας και τον αυτόν ενθουσιασμόν. Λέμβος δε του ευδρόμου έσπευσε να παραλάβη τον γενικόν πρόξενον της Ελλάδος και τον άγιον Κιτίου, αναμένοντας εν τω προξενείω.

     Ότε ο κυβερνήτης μετά του επιτελείου του απεβιβάσθη μεταβάς εις το προξενείον, αντήχουν διαρκώς κατ’ αρχάς μεν αι ζητωκραυγαί υπέρ του βασιλέως Γεωργίου, του κ. Κριεζή κλπ. είτα δε από περάτων έως περάτων η ευχή υπέρ της ενώσεως της Κύπρου μετά της Ελλάδος. Τοιαύται πλέον στιγμαί δεν περιγράφονται. Η συνοδεία από του ελληνικού προξενείου μετέβη εις επίσκεψιν του διοικητού Λάρνακος κ. Κόπαμ, το δε εσπέρας παρεκάθησεν εις δείπνον παρά τω γενικώ ημών προξένω, απολήξαν εις εσπερίδα, ήτις διήρκεσε μέχρι της δευτέρας πρωϊνής ώρας, πολλοί δε ήσαν και άλλοι προσκεκλημένοι.

     Την επαύριον, ήτις ήτο Κυριακή και ημέρα ετησίου πανηγύρεως εν Λάρνακι, εξ όλων των χωρίων είχε κατέλθει άπειρος κόσμος και ο ευρύς όρμος της Λάρνακος μέχρι του μέρους όπου ην ηγκυροβολημένος ο Μιαούλης εκαλύπτετο εκ παντός είδους πλοίων τα οποία ηδύναντο να μεταφέρωσιν επισκέπτας εις το ελληνικόν εύδρομον, όπερ καθ’ όλην την ημέραν ην κατάφορτον· διότι έκαστος χωρικός εθεώρει ως ιερόν καθήκον να ίδη, να πατήση επί του καταστρώματος του πολεμικού πλοίου, το οποίον φέρει την ελληνικήν σημαίαν. Πάντοτε δε μετά προσηνείας το πλήρωμα του πλοίου υπεδέχετο τους επισκέπτας.

     Την πρωΐαν επεσκέφθη το πλοίον ο διοικητής κ. Κόπαμ χαιρετισθείς δι’ ένδεκα κανονιοβολισμών. Προς δε το εσπέρας ο κυβερνήτης μετέβη εις επίσκεψιν του αρχιερέως εις την μητρόπολιν κεκοσμημένην άψίσι και στεφάνοις εξ ανθέων και εστρωμένημ τάπησιν· η οδός προς την μητρόπολιν ην επίσης εσπαρμένη δάφναις και άνθεσιν. Το εσπέρας η μουσική του Μιαούλη επαιάνισεν εν τη πλατεία των αρχείων κατά παν δε διάλειμμα αι ζητωκραυγαί υπέρ της ενώσεως αντήχουν ακατάσχετοι.

     Την Τρίτην, περί την μεσημβρίαν, ο αντισυνταγματάρχης κ. Δ. Παπαγεώργης μετά τεσσάρων εκ των δοκίμων επεσκέψατο την Ελληνικήν Σχολήν αποτείνας διαφόρους ερωτήσεις επί των μαθηματικών και εξετάσας Όμηρον. Επίσης επεσκέψατο το υπό της κυρίας Κορίννης Πιερίδου διευθυνόμενον Παρθεναγωγείον. Μετά μεσημβρίαν προσεκλήθησαν ο κυβερνήτης μετά των αξιωματικών υπό του προέδρου του δικαστηρίου κ. Ουόλπολ, ίνα παίξωσι lawn tennis μετ’ άλλων κεκλημένων, και την εσπέραν υπό του προξένου της Γαλλίας κ. δε Καστιλλιόν εις εσπερίδα.

     Την επαύριον, επιβαίνοντες ο κυβερνήτης και οι αξιωματικοί έξ αμαξών φερουσών την ελληνικήν σημαίαν, μετέβησαν εις Λευκωσίαν, όπου εξακισχίλιοι περίπου τον αριθμόν πολίται τους υπεδέξαντο έξωθεν του τείχους μετά μουσικής και προσεφώνησεν αυτούς ο σχολάρχης κ. Θ. Κωνσταντινίδης. Πολλαχού της πόλεως είχον στηθή αψίδες, όθεν δε διέβαινον οι εκ του Μιαούλη ερραίνοντο άνθεσιν. Γενική δε και ζωηρά αντήχησε και εκεί η υπέρ της ενώσεως ευχή. Ο κ. Κριεζής επεσκέψατο τον Αρμοστήν εις τα μέγαρά του και παρεκάθησε μετά του επιτελείου του εις πολυτελές δείπνον.

     Την επαύριον ότε επανήλθον εις Λάρνακα προϋπηντήθησαν έξω εις απόστασιν αγγλικής λεύγης από της πόλεως υπό του λαού, πανδημεί εξελθόντος· ο κ. Ζήνων Πιερίδης, βουλευτής Λάρνακος, προσεφώνησε τω κ. Κριεζή λίαν ενθουσιωδώς και ζωηραί επηκολούθησαν ζητωκραυγαί, ο δε κ. Γ. Μαυροΐδης προσήνεγκεν αυτώ στέφανον εξ ανθέων. Ο ενθουσιασμός προέβη μέχρι τοσούτου, ώστε πολλοί, περί τους τεσσαράκοντα, όταν η φέρουσα τον κυβερνήτην άμαξα εισήλθεν εις την πόλιν, λύσαντες τους ίππους, έσυρον αυτήν μέχρι του ελληνικού προξενείου. Την εσπέραν της Πέμπτης η κοινότης της Λάρνακος έδωκε χορόν εις τιμήν του κυβερνήτου, των αξιωματικών και των δοκίμων· ομοίαν δε νύκτα δεν διήλθεν άλλοτε η πόλις της Λάρνακος. Ο χορός εγένετο εν τη οικία του κ. Ματτέι, ευγενώς προσενεχθείση, ην δ’ αύτη λαμπρώς κεκοσμημένη, αλλά την λαμπρότητα εξήρε το αντικρύ προσωρμισμένον ελληνικόν εύδρομον, αφ’ ου ρεύματα ηλεκτρικού φωτός κατέκλυζον την πόλιν και εθάμβουν τους οφθαλμούς. Ότε ο κυβερνήτης και οι αξιωματικοί μετά το δείπνον, όπερ προσήνεγκεν αυτοίς ο διοικητής Λάρνακος κ. Κόπαμ, εισήλθον εις την αίθουσαν του χορού, ο μεν κ. Θεοχαρίδης απήγγειλε ποίημα, πολύ συγκινήσαν, η δε μουσική ανέκρουσε τον ελληνικόν ύμνον και μετά ταύτα τον αγγλικόν, του κ. Κόπαμ ισταμένου εν μέσω των ελλήνων αξιωματικών, και την Μασσαλιώτιδα, επί τη προσελεύσει του προξένου της Γαλλίας. Εις τον χορόν παρήσαν οι πρόξενοι και οι άγγλοι υπάλληλοι πάντες και ξένοι ιδιώται πολλοί μετά των κυριών τους. Πάντες δε διετέθησαν ευνοϊκώτατα υπέρ του ελληνικού στρατού εκ της εξόχου και απερίττου συμπεριφοράς των ελλήνων αξιωματικών. Προπόσεις εγένοντο πλείσται και αισθήματα θερμά υπέρ του ελληνισμού εξεφράσθησαν υπό των επισημοτέρων προσώπων. Εις την τράπεζαν δεν παρέμειναν, ένεκεν αδιαθεσίας, ο κ. Κριεζής και ο αντισυνταγματάρχης κ. Δ. Παπαγεώργης. Αντικαθίστα δε τον κυβερνήτην ο υποπλοίαρχος κ. Αργυρόπουλος. Παρέμεινε δε μέχρι πρωΐας, παραταθέντος του χορού, ο κ. Κόπαμ, μεθ’ ου τοιαύτη ανεπτύχθη οικειότης των ημετέρων αξιωματικών, ένεκα των λίαν αβροφρόνων τρόπων του, ώστε ερωτώμενοι κατά την αυτόθι διαμονήν των, πού πηγαίνουν, απήντων μετά φαιδρότητος “εις του πατέρα μας” εννοούντες τον κ. Κόπαμ. Οι μαθηταί και αι μαθήτριαι των εκπαιδευτηρίων επεσκέψαντο μετά των διδασκάλων τον Ναύαρχον Μιαούλην και προσήνεγκον τω κ. Κριεζή η μεν της Λάρνακος διδασκάλισσα προσκεφάλαιον, η δε της Σκάλας γραμματοθήκην.

     Την Παρασκευήν ο κ. Κριεζής συνοδευόμενος υπό του προξένου και του αντισυνταγματάρχου κ. Παπαγιώργη επεσκέψατο το Δημαρχείον, παρεκάλεσε δε τον δήμαρχον να εκφράση προς πάντας τους πολίτας τας ευχαριστίας αυτού τε και των αξιωματικών. Το εσπέρας ο ιατρός κ. Τσέπης, ον προηγουμένως επεσκέψατο κατ’ οίκον ο συμπολίτης αυτού κ. Κριεζής, προσφωνηθείς υπό της δωδεκαέτιδος θυγατρός του, έδωκεν άλλον χορόν προς τιμήν του κυβερνήτου και των αξιωματικών του ελληνικού ευδρόμου, εις ον ήσαν κεκλημένοι ο ιδιοκτήτης, οι πρόξενοι και πλείστοι άλλοι.

     Την επιούσαν, τέλος, πρωΐαν ο πρόξενος της Ελλάδος μετά της κυρίας του και ο δήμαρχος Λάρνακος μετέβησαν επί του πλοίου και απεχαιρέτισαν τον κυβερνήτην και τους αξιωματικούς, περί δε την 8 ½ π.μ. ο Ναύαρχος Μιαούλης υψώσας την αγγλικήν σημαίαν και χαιρετίσας αυτήν δι’ ενός και είκοσι κανονιοβολισμών, απήρε κατευθυνόμενος εις Πορτ Σάιτ.

[57]. Ήρωας Βαλκανικών πολέμων 1912-1913

Η εθελοντική συμμετοχή κυπρίων σε ελληνικούς πολέμους ήταν πάντοτε αθρόα και γινόταν με μεγάλο ενθουσιασμό. Στους πεσόντες των βαλκανικών πολέμων 1912-1913 περιλαμβάνεται και ο λαρνακέας εθελοντής Ιωάννης Χριστοδούλου, λοχίας των ευζώνων, ο οποίο σκοτώθηκε στη μάχη του Πετσόβου, στις 16 Ιουλίου 1913, μόλις πέντε μέρες πριν από την ανακωχή. (Δελτάριο εποχής)