[327]. Ο Ανδρέας Π. Μαππούρας για ομότεχνούς του που έφυγαν

Ο λαϊκός ποιητής Ανδρέας Π. Μαππούρας (1918-1998), από την Αραδίππου, ήταν για περίπου μισό αιώνα πολύ οικεία δημιουργική παρουσία στην πόλη της Λάρνακας. Γνωστός ευρύτερα στην Κύπρο ως ο τελευταίος “επαγγελματίας ποιητάρης”, δηλ. ο τελευταίος του είδους που εξασφάλιζε τα προς το ζην αποκλειστικά από την ποίησή του ―κάτι όχι τόσο ασυνήθιστο σε παλαιότερα χρόνια― κυκλοφορούσε διαθέτοντας τις φυλλάδες του σε κάθε ενδιαφερόμενο. Συμμετείχε επίσης στην ετήσια γιορτή του Κατακλυσμού στη Λάρνακα κερδίζοντας, πολύ συχνά, βραβεία.

Ο Παύλος Λιασίδης (1901-1985), από τη Λύση, είχε πρωτοδημοσιεύσει ποιητάρικες φυλλάδες το 1921, όμως η ποιότητα του κατοπινού έργου του τον ανέδειξε ως ένα από τους καλύτερους ιδιωματικούς ποιητές του τόπου. Το 1974, ύστερα από την τούρκικη Εισβολή, υποχρεώθηκε να καταφύγει στη Λάρνακα, όπου έζησε έως το θάνατό του, τον Σεπτέμβριο του 1985. Έξι μήνες αργότερα ένας άλλος σπουδαίος ιδιωματικός ποιητής, ο Κυριάκος Θ. Καρνέρας (1900-1986), από την Ξυλοτύμπου, ακολουθούσε τον Λιασίδη στον τάφο.

Την απώλεια αυτών των δύο ομοτέχνων του, με γνήσια συγκίνηση και έκδηλη ταπεινοφροσύνη, τίμησε ο νεότερός τους Ανδρέας Π. Μαππούρας στα ποιήματα που ακολουθούν, χωρίς να παραλείπει και κάποια κριτική της επικαιρότητας.

Στον αείμνηστον Παύλον Λιασίδην

Έφυες με παράπονον της προσφυγιάς θκειέ Παύλο

τζι ’εν θα ’χουμε συνάδερφον όπως εσέναν άλλο.

Σαν να ’σουν ένας τζιύρης μας με τες παραντζελιές σου

τζι έθελα πάντα να πατώ μέσα στες αυλατζιές σου.

Α(ν) δεις που τους συντρόφους μας κανέναν εις τον Άδη

πε τους κανέναν ποίημα ας εν’ τζιαι για σημάδι.

Παλαίσην, για τον Κουρουζιά, τον Γιώρκον Κατσαντώνη,

πε τους το λλιανίσκουμεν ώσπου περνούν οι γρόνοι.

Τζι αν ευρεθούμεν κάποτε στον Άδη τζι εν’ κισμέτι

τζι έσιει λαούτα τζιαι βκιολιά  κάμνεις μας ζιαφέτι.

Έναν κλωνί βασιλιτζιάν στεφάνι σου χαρίζω

τζι ως που ’χω πάνω μου οπνιάν εν να σε μακαρίζω.

Ανδρέας Μαππούρας 29-9-1985

Στην μνήμην του αξέχαστου συνάερφού μου

Ποιητή

Αείμνηστου Κυριάκου Καρνέρα

Έπαρτους σιαιρετίσματα

Έφυες Γέρο Πλάτανε τζι εσού κατόπιν τ’ άλλου,

θέλω να πω, του φίλου μας του μακαρίτη Παύλου.

Μπορεί να σου ’πεν κάποτε, φαίνεται μιαν ημέρα,

“Έτο πααίννω, τζι έρκεσαι κατόπιν μου, Καρνέρα”.

Συμφωνημένοι να ’σαστον ήτουν να γελαστείτε

που έξι μήνες τζι ύστερα να πάεις να βρεθείτε.

Αν δειτε τους συντρόφους μας τζει κάτω τζει που πάτε,

περνούν νάκκον καλλίτερα κανέναν αρωτάτε.

Τζει κάτω πέρκι ’εν έσιει κλέφτες, όπως ’δα πάνω,

όσα τζι αν έχουν θέλουσιν για να ’χουν παραπάνω.

Ούτε ’εν να γυρίζουσιν τες πόρτες να κτυπούσιν

για Δήμαρχους τζιαι βουλευτές ψήφους για να ζητούσιν.

Αν κάμνουσιν πυρηνικά, πυραύλους τζιαι κανόνια,

’εν να λαλούμεν του Θεού να μας πιντώννει γρόνια.

Αν ’εν την ίδιαν ζωή που ζιουν οι πεθαμμένοι,

να μείνουμεν στον τόπον μας που ’μαστον μαθημένοι.

’Πο τούτα ούλα ’εν έσιει στον Άδην σαν λαλούσιν,

έπαρ’ τους σιαιρετίσματα τζιαι να μας καρτερούσιν.

Ανδρέας Μαππούρας, Αραδίππου 30-3-86

[Γλωσσάρι : κισμέτι (τουρκ.) = μοίρα / ζιαφέτι (τουρκ.) = γλέντι / οπνιά = αναπνοή / πέρκι (τουρκ.) = ίσως / πιντώννω = προσθέτω].

[326]. Ο Ιωάννης Συκουτρής για τον Σίμο Μενάρδο (1933)

[Ο κυπριακής καταγωγής κλασικός φιλόλογος και συγγραφέας Σίμος Μενάρδος (1872-1933), καθηγητής στα πανεπιστήμια Οξφόρδης και και Αθηνών και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του διατήρησε στενούς δεσμούς με την Κύπρο, πατρίδα της μητέρας του Αυγούστας Ν. Φραγκούδη. Είχε γεννήθεί στην τουρκοκρατούμενη Μυτιλήνη (όπου ο πατέρας του υπηρετούσε ως πρόξενος της Ελλάδας), όμως μεγάλωσε στη Λεμεσό όπου διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα. Εργάστηκε ως σχολάρχης (1896-1898) στην Ελληνική Σχολή Λάρνακας, αργότερα ως δικηγόρος στη Λεμεσό και κατά την περίοδο 1907-1909 ως ο πρώτος έλληνας επόπτης των Ελληνικών Σχολείων της Κύπρου. Σημαντική ήταν η συμβολή του και στην ίδρυση του Κυπριακού Μουσείου. Πολλές μελέτες του αναφέρονταν στην Κύπρο.

Τον Νοέμβριο 1933, σε φιλολογικό μνημόσυνο για τον Σίμο Μενάρδο, στην Ακαδημία Αθηνών, κύριος ομιλητής ήταν μία από τις μεγαλύτερες μορφές της νεοελληνικής φιλόλογίας, ο Ιωάννης Συκουτρής (καθηγητής στο Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο Λάρνακας 1922-1924), ο οποίος ανέφερε και τα ακόλουθα για τον τιμώμενο] :

Άνθρωπος αληθινά εξευρωπαϊσμένος ο Μενάρδος, ησθάνετο ότι η μεγάλη ζημιά της πνευματικής μας ζωής, η κατάρα, νομίζει κανείς, του πνευματικού μας βίου από των Βυζαντινών και εξής, είναι η φυγή από την πραγματικότητα, η ανικανότης μας ν’ αντικρύσωμεν ανδρικά και ρεαλιστικά την ζωήν. Αντ’ αυτού καταφεύγομεν είς άγονον και ομφαλοσκοπικόν παρελθοντισμόν, ή χειρότερον ακόμη, λησμονούντες ότι δια το μέλλον εργάζεται γόνιμα και μόνιμα, όστις εργάζεται αληθινά δημιουργικώς δια το παρόν. Και αυτός ο συνεσταλμένος και φιλήσυχος έβλεπεν, ησθάνετο καλύτερα, πόση ανανδρεία κρύπτεται εις εκείνους, οι οποίοι αποστρέφουν το πρόσωπον είτε από το παρελθόν είτε από το παρόν.

[323]. Δύο ελεγεία του 1897

Τον Αύγουστο του 1897 δημοσιεύονται σε εφημερίδες δύο ελεγειακά ποιήματα για το θάνατο του 23χρονου Adrien Beraud, τέκνου της γνωστής σκαλιώτικής οικογένειας του Celestin Beraud (1837-1915), ναυτιλιακού πράκτορα και αντιπροσώπου της γαλλικής ναυτιλιακής εταιρείας Messageries Maritimes (ένας αδελφός του Celestin, ο Λεοπόλδος Μπερώ, είχε υπηρετήσει ως Δημοτικός Σύμβουλος Λάρνακας το 1878). Τόσο ο Celestin όσο και ένας άλλος γιος του, ο Antoine (1870-1920) – στον οποίο αφιερώνεται το ένα από τα ελεγεία – αντικαθιστούσαν τον Γάλλο Πρόξενο στη Λάρνακα, όταν αυτός απουσίαζε από την Κύπρο.

Το πρώτο ελεγείο υπογράφει ο δημοσιογράφος και ποιητής Νικολάκης Δ. Φραγκούδης (1857-1913), από τη Λάρνακα, ενώ το δεύτερο ο λόγιος Θεοχάρης Α. Χωματενίδης [Χωματένος] (1855-1920), από την Κοντέα. (Η δημοσίευση σε εφημερίδες ελεγείων για το θάνατο νέων ανθρώπων δεν ήταν ασυνήθιστο φαινόμενο κατά τα παλαιότερα χρόνια. Βλ. και ανάρτηση αρ. 180, όπου παρουσιάστηκαν δύο ελεγειακά ποιήματα του 1853).

Adrien C. Beraud (1874-1897)

[Ευχαριστώ τoν φίλο Rene Beraud για τη φωτογραφία του A. Beraud και για πληροφορίες σχετικές με την οικογένειά τους].

[321]. Χριστόδουλος Η. Κουππάς, «Ο φιλάργυρος προ του Πλάστου» [1899]

O Xριστόδουλος Ηλία Kουππάς γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1845 και φοίτησε στο Σχολαρχείο της πόλης. Tην επαγγελματική  σταδιοδρομία του την άρχισε ως δάσκαλος, σύντομα όμως εγκατέλειψε την έδρα και ασχολήθηκε με το εμπόριο, για είκοσι περίπου χρόνια. Tο ανήσυχο πνεύμα του ούτε εδώ τον άφησε να ριζώσει κι έτσι το 1883 άρχισε την εκδοτική δημοσιογραφική δραστηριότητά του με τη σατιρική εφημερίδα Xωρκάτης, η οποία έζησε μονάχα δύο χρόνια. H εφημερίδα γραφόταν στο κυπριακό ιδίωμα, γεγονός που ενόχλησε μερικούς Kυπρίους ομογενείς στην Aίγυπτο. Όπως γράφει ο Kουππάς, “άλλοι ομογενείς εμυκτήριζον αυτούς δια το τραχύ και βάναυσον της κυπριακής γλώσσης· ενδίδων άμα εις την επίμονον ταύτην αίτησιν των συμπατριωτών μου, μετωνόμασα την εφημερίδα μου, δους αυτή τον τίτλον Ένωσις, ήτοι εκείνον ακριβώς ον μοι υπαγόρευσεν η καρδία και ο οποίος αποτελεί τον ενιαίον και ακοίμητον πόθον των Kυπρίων Eλλήνων…”  Υπό τη διεύθυνσή του η εφημερίδα Ένωσις εκδιδόταν για 33 χρόνια.

Δείγμα της σατιρικής ποίησης του Χρ. Κουππά ―από δικό του χειρόγραφο― παρουσιάζεται πιο κάτω.

O Φιλάργυρος προ του Πλάστου

Θεέ μου, τί απέγινε τόση περιουσία

ην άφησα επί της γης, κληθείς εδώ να έλθω!

Mήπως μου γίνει όλεθρος αυτή η απουσία;

Eπίτρεψόν μου, Πλάστα μου, στην γην να επανέλθω.

*

Πόσα δεινά υπέφερα όπως την συναθροίσω!

Tο ένδυμά μου πενιχρόν, το φαγητόν επίσης,

νήστις πολλάκις έμεινα το χρήμα να κερδίσω,

έζησα βίον αφανή, άθλιον, με στερήσεις.

*

Διύλιζον τον κώνωπα εις πάσαν εργασίαν,

τα ράκη ανεσκάλευον, ανέπνεον την κόνιν,

συνέλεγον τα σκύβαλα με όψιν απαισίαν,

σύνθημα έχων πάντοτε την απληστίαν μόνην.

*

― Λησμόνησον όλα εδώ, θνητέ, του άλλου κόσμου

τα πλούτη, χρυσός, άργυρος δεν έχουσιν αξίαν,

άπαντα μηδενίζονται τα γήινα εμπρός μου,

μισώ και αποστρέφομαι πάσαν πλεονεξίαν.

*

Στον Oυρανόν είν’ αρετή η καθαρά καρδία,

πλούτος τα έργα τ’ αγαθά, η ελεημοσύνη,

λείπει η πολυτέλεια, επίδειξις καμμία

και βασιλεύει αντ’ αυτών αγάπη, καλοσύνη.

*

Eίν’ η ζωή αιώνιος ενταύθα άνθρωπέ μου,

τα αγαθά της άφθαρτα, γαλήνη, ηρεμία.

Περίλυπος τί σκέπτεσαι; ειλικρινώς ειπέ μου,

την κεφαλήν σου βέβαια σκέψις κρατεί, ανία.

*

― Λυπούμαι ότι έχασα τόσους μόχθους και κόπους,

όσους υπέστην εν τη γη, μαρτύρια, στερήσεις,

γεγυμνωμένος παντελώς ήλθον σ’ αυτούς τους τόπους,

πώς να μην έχω θλιβεράς, Πλάστα μου, αναμνήσεις;

*

― Ω άνθρωπε ουτιδανέ! τα πάντα είναι κόνις,

στον άλλον κόσμον μάταια, τέφρα, σποδός και χώμα!

Γιατί το βλέμμα σου στην γην εισέτι προσηλώνεις

και ανοσίως βλασφημεί το δολερόν σου στόμα;

*

Δεν επανέρχεσαι ποτέ στην σφαίραν όπου λέγεις,

λησμόνησον τα αγαθά τα πρόσκαιρα του κόσμου·

δεν έχεις το δικαίωμα τους τόπους να εκλέγεις

κι ελθέ να απολογηθείς λεπτομερώς εμπρός μου.

*

Mεγάλην βίβλον ήνοιξεν ο Πλάστης κι εξετάζων

προσεκτικώς ηρίθμησεν του φιλαργύρου πράξεις,

προς ον αποτεινόμενος θυμώδης, σκυθρωπάζων,

είπε, και έσεισε σφοδρώς των Oυρανίων τάξεις.

*

― Άπελθε στο εξώτερον πυρ, το ητοιμασμένον

για τον φρικτόν Διάβολον και τους αυτού Aγγέλους,

σ’ όλας εκεί τας πράξεις σου σ’ έχω δοκιμασμένον

και τιμωρίαν πρέπουσαν θα εύρεις επιτέλους.

*

Ωφέλιμος δεν έγινες ου μόνον στον πλησίον,

αλλ’ έτι εβασάνισες φρικτά τον εαυτόν σου,

φύγε μακράν, μη ίστασαι εις το πλευρόν Oσίων,

διότι συ ελήστευσας κι αυτόν τον αδελφόν σου.

Λάρνακι 23/4 Φεβρουαρίου 1899

Χ. Κουππάς

[Στίχοι του Χρ. Κουππά περιλαμβάνονται και στις αναρτήσεις αρ. 51, 52, 126, 217, 300].

[309]. Ο Σπύρος Ματσούκας στη Λάρνακα (1904)

Κατά την περίοδο 1904-1906 βρισκόταν στην Κύπρο ο ελλαδίτης λαϊκός βάρδος και εθνικός ιεραπόστολος Σπύρος Ματσούκας (1873-1928) οργανώνοντας εράνους για τον πολεμικό στόλο της Ελλάδας. Οι Κύπριοι συνεισέφεραν περίπου 6000 λίρες, ποσό μεγάλο για την εποχή. Τα χρήματα των περιοδειών του στον ελληνισμό Αμερικής, Κύπρου και αλλού, χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά των αντιτορπιλλικών «Κεραυνός» και «Νέα Γενεά», τα οποία έδρασαν κατά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-1914.

Ο Σπύρος Ματσούκας, ο οποίος ήταν απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ουδέποτε άσκησε το επάγγελμα του νομικού αλλά αφιέρωσε τη ζωή του σε εράνους για εθνικούς σκοπούς. Έγραψε ποίηση χωρίς μεγάλες αξιώσεις, που εξέφραζε κυρίως την αγάπη του για την Ελλάδα. Στην κηδεία του λόγο διάβασε ο Κωστής Παλαμάς.

Περνώντας από τη Λάρνακα ―όπως και σε όλη την υπόλοιπη Κύπρο― ο Ματσούκας έγινε δεκτός με μεγάλο ενθουσιασμό. Ανάμεσα στους πολλούς σκαλιώτες φίλους του ήταν και ο δημοσιογράφος Κλεόβουλος Ν. Μεσολογγίτης (1872-1939), εκδότης της εφημερίδας Νέον Έθνος (1893-1934), στον οποίο με θερμή αφιέρωση χάρισε στίχους του ειδικά γραμμένους γι’ αυτόν καθώς και χειρόγραφο του ποιήματός του «Ο Χρυσαετός» αφιερωμένου «Εις την Μεγάλην Σκιάν του Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Παλαιολόγου». [Η φωτογραφία του Κλ. Ν. Μεσολογγίτη παραχωρήθηκε από τον Λούη Περεντό].

Η αγάπη του Ματσούκα για την Κύπρο εκφράζεται και στο ακόλουθο ποίημά του :

Στην Κύπρο

Ω Κυπριώτικα βουνά, σε σας όλ’ η ζωή μου…

Έφυγα, κι ούτε μια στιγμή δεν έμεινα μακριά σας.

Σας πήρα μέσα στην ψυχή και σας κρατώ μαζί μου,

Ω, Κυπριώτικα όνειρα, με τ’ άγια μυστικά σας.

 *

Κάθε χωριό σας, σα γλυκό και απαλό τραγούδι.

Κάθε βουνό σας, του βοσκού ένας γλυκός σκοπός.

Κάθε κλαδί ολάνθιστο. Κάθε μικρό λουλούδι.

Για μένα ένα όνειρο κι ένας χαιρετισμός.

[304]. Κόκος Χειμωνίδης ―ένας μύθος του κυπριακού ποδοσφαίρου

Mια από τις σημαντικότερες μορφές του κυπριακού ποδοσφαίρου, της περιόδου από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως και τον Απελευθερωτικό Αγώνα, ο Γεώργιος (Κόκος) Χειμωνίδης (1918-1998), από την τρυφερή ηλικία των 16 χρόνων συμμετείχε ως τερματοφύλακας στην ομάδα Α΄ κατηγορίας της ΕΠΑ και δύο χρόνια αργότερα συνέχισε τη λαμπρή αθλητική σταδιοδρομία του στην ομάδα του ως η ψυχή της επιθεσής της. Ο Κόκος Χειμωνίδης με τη γλυκύτητα του χαρακτήρα του, την παροιμιώδη ευγένεια και αθλητοπρέπειά του, αλλά και το αδιαμφισβήτητο ποδοσφαιρικό ταλέντο του, αγαπήθηκε όσο λίγοι αθλητές της εποχής του.

Μικρό δείγμα αυτής της αγάπης και εκτίμησης εκφράζεται και στο ακόλουθο απόσπασμα, από κείμενο του γνωστού αθλητικογράφου Πάμπου Αβρααμίδη, δημοσιευμένο σε κυπριακό περιοδικό τον Αύγουστο του 1957 :

«Εξαίρω την προσήλωση του μεγάλου άλλοτε κυνηγού μας, του διεθνούς Χειμωνίδη στο ποδόσφαιρο και την απέραντη αγάπη του προς την ομάδα του, που την είχε ανεβάσει κάποτες, στα παλιά καλά του χρόνια, στους εφτά ουρανούς.

Έγκλειστος στα πολιτικά κρατητήρια για κάμποσο καιρό  παρακολουθούσε με σπαραγμό ψυχής την αδυναμία της ΕΠΑ να κρατηθεί ανάμεσα στις μεγάλες ομάδες και, όταν με το καλό απελευθερώθηκε, παρά τα χρόνια του και τα γκρίζα μαλλιά, ξαναφόρεσε την μαυροκίτρινη φανέλλα του και ήρθε αρωγός έστω και την τελευταία στιγμή. Και διεπιστώσαμε με θαυμασμό πως αν από το γερόλυκο Χειμωνίδη έλειπε η παλιά σβελτάδα και το μπρίο που τα είχε σχεδόν πάντα …μονοπώλιο, δεν υστέρησε σε μεγάλη ψυχή, που παρουσιάσθηκε μπροστά στους έκπληκτους θεατές μας σ’ όλη της την μεγαλοπρέπεια.

Ο Χειμωνίδης θα παραμείνει σύμβολο μεγαλοψυχίας και καρτερικότητας ανάμεσα στους ποδοσφαιριστές μας και η συμπαθητική μορφή του θα πρέπει να αποτελέσει το στόλισμα μιας ένδοξης σελίδας της Κυπριακής Ποδοσφαιρικής ιστορίας».

[301]. Δύο γεροντοπαλίκαρα της Σκάλας

Ο γιατρός Νικόλαος Θ. Δέρβης (1861-1937), πατέρας του γιατρού και πολιτευτή Θεμιστοκλή Ν. Δέρβη, ασχολήθηκε και με τη σατιρική ποίηση.

Πιο κάτω, σε στιχούργημά του που δημοσιεύθηκε το 1926, σατιρίζει δύο «γεροντοπαλίκαρα» της Σκάλας : τον Μιχαήλ Σ. Κραμβή, ο οποίος παλαιότερα (1884) είχε εκλεγεί και δημοτικός σύμβουλος Λάρνακας, και τον Λουκή Ζ. Πιερίδη, δραστήριο παράγοντα της πόλης ο οποίος εκείνη τη χρονιά γινόταν 61 χρόνων.

[300]. «Ο αμίμητος Μαριδάκης»

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τις πρώτες του 20ού στη Λάρνακα διασκέδαση πρόσφεραν περαστικοί καλλιτέχνες, σκόρπιες αναφορές στους οποίους συναντούμε σε τοπικές εφημερίδες της εποχής. Ήταν άσημοι βιοπαλαιστές των οποίων διασώζονται μόνο τα ονόματα, αφού οι περιορισμένες ικανότητές τους δεν άφηναν περιθώρια για να διαπρέψουν σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας ή της Ευρώπης. Στις ειδήσεις των εφημερίδων συναντούμε σύντομες αναφορές στο «εγγαστρίμυθο Λάμπο», τον «ταχυδακτυλουργό κ. Δεδέστιχα» ή τον «Μαριδάκη με τα ανδρείκελά του».

Ο Δημοσθένης Μαριδάκης ―»ο κορυφαίος των ανδρεικέλων καλλιτεχνών»― στάθηκε λίγο πιο τυχερός. Γνωρίστηκε με τον Χριστόδουλο Ηλία Κουππά (1845-1918), γνωστό δημοσιογράφο και εκδότη της σκαλιώτικης εφημερίδας Ένωσις και φεύγοντας από τη Λάρνακα, το 1896, άφησε περισσότερα τεκμήρια του περάσματός του : σε χειρόγραφο τετράδιο στιχουργημάτων του Χρ. Κουππά διασώζεται φωτογραφία του Μαριδάκη (απόκομμα δημοσιεύματος σε εφημερίδα) καθώς και αντίγραφο στίχων του Κουππά, τους οποίους είχε γράψει σε λεύκωμα του Μαριδάκη όταν εκείνος έφευγε («επί τη απελεύσει αυτού»).

Ο Μαριδάκης φαίνεται ότι επισκεπτόταν συχνά στην Κύπρο και τους φίλους του στη Λάρνακα, δίνοντας παραστάσεις ανδρεικέλων [κουκλοθέατρο;] και ταχυδακτυλουργίας. Σε άλλη εφημερίδα, του 1900, διαβάζουμε :

«Αμίμητος ο Μαριδάκης με τα ανδρείκελά του. Εξόχως απολαυστική ήτο η προ ημερών χάριν παίδων απογευματινή παράστασίς του με τα ατελεύτητα γέλοια και τας ωραίας εκπλήξεις της αθώας ηλικίας».

Ακολουθούν οι στίχοι του Χρ. Κουππά :

Τω φιλτάτω μοι φίλω κ. Δημ. Μαριδάκη

επί τη απελεύσει αυτού

Να γράψω θέλεις φίλε μου στίχους στο λεύκωμά Σου

αλλά μοι είνε δύσκολον δια να στιχουργήσω

να αναφέρω επαρκώς τα προτερήματά Σου

της Σης καρδίας τας χορδάς δια να συγκινήσω.

 

Φίλος είσαι ειλικρινής με ευγενείς τους τρόπους

και Καλλιτέχνης άριστος, σπανίας ευγλωττίας

εφ’ ω τυγχάνεις προσφιλής εις όλους τους ανθρώπους

μύστης δε έκτακτος, δεινός, ταχυδακτυλουργίας.

 

Είμαι καγώ Δημόσθενες! είς εκ των θαυμαστών Σου

αγάπην τρέφω δια Σε, συμπάθειαν μεγάλην

δι’ ο, στην τάξιν έχε με των φίλων των πιστών Σου

Και ήδη αποχαιρετών Σ’ ανοίγω την αγκάλην.

 

Προσφέρων Σοι τον ασπασμόν

με της φιλίας σεβασμόν

Φωνών Σοι πολλά Χαίρε!

Φίλε, πιστέ Εταίρε! 

Λάρνακι Ιούνιος 1896   Χ.Η. Κουππάς

[289]. Ο “διεθνής καβάζης” Χατζη Χαλήλ αλ-Μάουη

Ένας γραφικός και πολύ δραστήριος “τύπος” της Λάρνακας κατά την πρώτη εικοσιπενταετία του 20ού αιώνα ήταν ο Χατζη Χαλήλ αλ-Μάουη (ίσως αραβικής καταγωγής, αν κρίνουμε σωστά από το επίθετο), ο οποίος έργαζόταν ως “καβάζης” στο Προξενείο της Γαλλίας στη Λάρνακα (γι’ αυτό συχνά χαρακτηρίζεται ως “διεθνής).

Σε είδηση για εορτασμούς που έγιναν στη Λάρνακα με την ευκαιρία των γενεθλίων της βασίλισσας Βικτώριας, διαβάζουμε : “Εις την λαμπρότητα της εορτής όχι ολίγον συνετέλεσε και η υπό του ρέκτου Χατζηχαλήλ το απόγευμα ενεργηθείσα λεμβοδρομία καθ’ ην ενίκησε το πλήρωμα των ερυθροσκούφων μαύρων και η ενθουσιώδης δια μασιαλάδων λαμπαδηφορία τινών Οθωμανών συμπολιτών μας” (Μάιος 1900).

Έντεκα χρόνια αργότερα : “Την νύκτα της [21ης Μαΐου] επί τοις γενεθλίοις του βρεττανού Άνακτος, ο διεθνής Χατζηχαλήλ με τους περί αυτόν, περιέφερεν ανά την παραλίαν μασιαλάν μετά φωνών και θορύβων, ο δε παρά την αποβάθραν ιστός εφωταγωγήθη θαυμασίως υπομιμνήσκων μακρόθεν τον πύργον του Έϊφελ, έφερε δε τα γράμματα G.R. και επί της κεραίας του το αγγλικόν στέμμα». (Ιούνιος 1911).

Στον «Χατζη Χαλήλ αλ-Μάουη, διεθνή καβάζη του Γαλλικού Προξενείου Λάρνακος» απενεμήθη «μετάλλιον υπηρεσίας» (Ιανουάριος 1925).

[Σημειώσεις : καβάζης, φύλακας ή κλητήρας προξενείου / μασιαλάς, φωταψία με πυρσούς / G.R., ο βασιλιάς της Αγγλίας Γεώργιος 5ος (Georgius Rex)].

[285]. «Το Θέατρον του Παιδιού» της Νίκης Μ. Τζέτζα (1951)

Η καθηγήτρια μουσικής Νίκη Αδάμου-Τζέτζα (1913-2003) υπηρέτησε τη μουσική και θεατρική παιδεία των νέων της Λάρνακας για περίπου μισό αιώνα. Εγκατάστάθηκε μονίμως στην πόλη της στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Από τα μαθητικά της χρόνια στο Παγκύπριο Εμπορικό Λύκειο Λάρνακας [βλ. ανάρτηση αρ. 246] επέδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για το θέατρο και την απαγγελία. Αργότερα οργάνωνε θεατρικές παραστάσεις μαθητών και μαθητριών της με το «Θέατρον του παιδιού» [βλ. πρόγραμμα που ακολουθεί] και ως διευθύντρια του παραρτήματος Λάρνακας, του Εθνικού Εθνικού Ωδείου [βλ. ανάρτηση αρ. 45] είχε πλούσια και διακεκριμένη δραστηριότητα.