[288]. Εντυπωσιακή επιστημονική ενημέρωση (εν έτει 1904)

Το Πάσχα του 1901 δύο σπογγαλιευτικά από τη Σύμη επέστρεφαν από τη βόρεια Αφρική στην πατρίδα τους όταν συνάντησαν μεγάλη θαλασσοταραχή και αναγκάστηκαν να καταφύγουν στο μικρό νησί των Αντικυθήρων, που βρίσκεται ανάμεσα στα Κύθηρα και την Κρήτη. Εκεί οι σφουγγαράδες συνέχισαν τις καταδύσεις τους και με μεγάλη έκπληξή εντόπισαν μεγάλο αριθμό αρχαίων αγαλμάτων και άλλων αντικειμένων αρχαίου ναυαγίου. Όπως διαπιστώθηκε αργότερα, το ναυάγιο έκρυβε και ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά ευρήματα του ελληνικού αρχαίου κόσμου : τον “Μηχανισμό των Αντικυθήρων”, όπως από τότε έγινε γνωστός. Ένα σπουδαίο δείγμα της αρχαίας τεχνολογίας που ως σήμερα απασχολεί την επιστημονική κοινότητα.

Ο καταγόμενος από τη Λεμεσό Πολύβιος Ι. Κωνσταντινίδης (1879-1918), “Σχολάρχης της εν Λάρνακι Σχολής Terra Santa”, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα εύρηματα. Επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, όπου αυτά είχαν εκτεθεί, και επιστρέφοντας στη Λάρνακα δημοσίεψε, τον Φεβρουάριο 1904, σε τρεις συνέχειες στην εφημερίδα Νέον Έθνος εκτενή περιγραφή καθώς και το ιστορικό του εντοπισμού τους. Αμέσως μετά, εξέδωσε το κείμενο σε βιβλίο 30 σελίδων, το οποίο τυπώθηκε στο σκαλιώτικο τυπογραφείο “Η Φιλοκαλία”, με τίτλο Ο Θησαυρός των Αντικυθήρων.

Σήμερα, ύστερα από σχεδόν έντεκα δεκαετίες, η επιστημονική ενημέρωση ενός εικοσιπεντάχρονου εκπαιδευτικού στη μικρή Λάρνακα εκείνης της εποχής δεν παύει να μας εντυπωσιάζει. Χαρακτηριστική είναι και η περιγραφή του για τον “Μηχανισμό των Αντικυθήρων”, που πιστευόταν τότε ότι επρόκειτο για μηχανισμό αστρολάβου, δηλ. αστρονομικού οργάνου που χρησιμοποιούσαν στη ναυσιπλοΐα. Ύστερα από εξειδικευμένες νεότερες έρευνες πιστεύεται ότι πρόκειται για εξαιρετικά περίπλοκο μηχανισμό πολλών αστρονομικών υπολογισμών, που περιλαμβάνουν και  τις ημερομηνίες των ολυμπιακών αγώνων, και κατασκευάστηκε γύρω στα 150-100 π.Χ. [Για περισσότερα βλ. και το pol;y ενδιαφέρον μικρό φιλμ ―στα αγγλικά― του περιοδικού Nature, στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.nature.com/nature/videoarchive/antikythera/%5D.