[10]. Καπνοβιομηχανία Γ.Δ. Διανέλλος και Υιος

 

Το καπνεργοστάσιο Διανέλλου ιδρύθηκε το 1874 από τον Γεώργιο Διανέλλο, ο οποίος καταγόταν από το Πήλιο. Ο Δημήτριος Γ. Διανέλλος (1880-1950) μετά τον θάνατο του πατέρα του (και έως τον δικό του θάνατο) συνέχισε τις εργασίες και ανέπτυξε την καπνοβιομηχανία του. Μεταξύ 1950-1953 οι εργασίες διακόπηκαν και από το 1953 το εργοστάσιο εκσυγχρονίστηκε και επαναλειτούργησε με την επωνυμία «Καπνοβιομηχανία Γ.Δ. Διανέλλος και Υιός Λτδ», με στόχο την εξασφάλιση πόρων για τη συντήρηση του Ορφανοτροφείου και της Επαγγελματικής Σχολής, που είχαν δημιουργηθεί με το κληροδότημα του Δ.Γ. Διανέλλου. Η λειτουργία του εργοστασίου συνεχίστηκε έως και τη δεκαετία του 1960.

Στη φωτογραφία ο Δημήτριος Γ. Διανέλλος. Επίσης, το κουτί τσιγάρων ποικιλίας «Σκαλιώτικα» και δύο διαφημιστικά στυπόχαρτα της καπνοβιομηχανίας (αρχές δεκαετίας 1960).

 

[8]. Ο Τζωρτζ Μπέρναρντ Σώ στη Λάρνακα

Ο ιρλανδός συγγραφέας George Bernard Shaw (1856-1950) σε σύντομη επίσκεψή του στη Λάρνακα (γύρω στο 1930). Φωτογραφία στην παραλία της πόλης.

[3]. Η περιπέτεια ενός οδωνύμιου

Ο Παύλος Βαλσαμάκης (1802-1889), επτανησιακής καταγωγής λαρνακέας γιατρός με σπουδές στην Πίζα της Ιταλίας, είχε σημαντικότατη επαγγελματική και κοινωνική παρουσία στην Λάρνακα του 19ου αιώνα. Η πόλη τιμώντας τον έδωσε το όνομά του σε κεντρικό δρόμο, όμως πενήντα χρόνια ύστερα από το θάνατό του στο δρόμο δόθηκε άλλο όνομα. (Πολλά χρόνια αργότερα άλλο δημοτικό συμβούλιο επανόρθωσε δίνοντας το όνομά του σε άλλο δρόμο της πόλης)   Πικραμένος από την αλλάγή που είχε γίνει, ο ποιητής Παύλος Βαλδασερίδης (1892-1972), εγγονός του Βαλσαμάκη, δημοσίεψε (περιοδικό Πάφος, χρονιά Δ΄ αρ. 4, Απρίλης 1939) το πιο κάτω ποίημά του, που περιλαμβάνει στοιχεία γα την κοινωνική προσφορά και τη φυσική ευγένεια αυτού του σημαντικού προγόνου του.

“Οδός Βαλσαμάκη”

          Σου πήρανε το δρόμο σου, παππού! Πενήντα χρόνια

          είν’ αρκετή, στον τόπο μας, αθανασία για σε

          και τ’ όνομά σου. Μη κανείς θα ζήσει κιόλας αιώνια;

          Κι ο που τιμήθηκε σα θεός κι εκείνος π’ άγιασε,

          όταν θα ξεψυχήσ’ η γη, σαν το ’παθε η σελήνη,

          ό,τι όνομα κι αν έχουνε, θα ξεχαστούν κι εκείνοι.

 

          Δε θα θυμώσω, γέροντα. Και πώς, μες στην καρδιά μου,

          που ζουν τα χαμογέλια σου, μπορεί ν’ ανάψει οργή;

          Μα με την ηρεμότατη και σίγουρη μιλιά σου,

          χαϊδεύοντας τη φόρμιγγα που πήρ’ απ’ τον Ερμή,

          μορφή πως ήσουνα, θα ειπώ, με πνεύμα ταιριασμένη

          από τις πιο εκλεκτές που φάνηκαν στην οικουμένη.

 

          Γιατρός, τον άρρωστο έβλεπες με μάνας τρυφεράδα

          κι αν η Επιστήμη πάσκιζε σαν άγνωρο παιδί,

          της λέξης σου η λεπτή ευωδιά και του ματιού η γλυκάδα,

          στη μητρική, τον άρρωστο, κρατούσανε τη γη.

          Κι αν ήτανε φτωχός κανείς, η πείνα μη σ’ τον πάρει

          φεύγοντας, του άφηνες λεπτά, κάτ’ απ’ το μαξιλάρι.

 

          Φίλος κι εφαρμοστής, στη ζωή, του ελληνικού του λόγου,

          περπάταγες σκορπίζοντας και γνώση σου και βιος.

          Κι εχθρός μονάχ’ αλύγιστος του μίσους και του ψόγου,

          σε σύμβολα έκλεινες απλά το εσώτερό σου φως.

          “Γεμώννω το τσιμπούκιμ μου καπνόν που το πουντζίμ μου,

          πυρκολοώ τζ’ αφταίννω το, λαμπρόν που το φλαντζίμ μου”.

 

          Δίστιχο τέτοιο να χαρούν, πολλοί δε θα μπορούσαν.

          Μα ο παπουτσής που σ’ άκουγε σαν το ’λεες κι ο ψαράς

          γροικούσαν κάτι αφάνταστο και σου χαμογελούσαν,

          κομμάτια της παγκοσμικής αγάπης και χαράς.

          Απλός και υπέροχος ανάθρεφες μια κοινωνία

          που με τις πλέον ευγενικές την έβαλ’ η ιστορία.

 

          Σου πήρανε το δρόμο σου, παππού! Πικρό λιγάκι.

          Μ’ αν ευνοϊκό πετύχει το τραγούδι μου καιρό,

          αυτό θε να ’ναι το δικό σου, ω γέροντα, σοκάκι,

          δικό σου κι απαράγραφτο, σαν τέμενος ιερό.

          Κι εδώ, κάτι περσότερο οι διαβάτες θα γνωρίσουν,

          πώς ελεγόσουν και μαζί, στον τόπο μας, ποιός ήσουν!